Lau kaio txiki eta falaropo bat

Gure kostaldera ehunka hegazti erakartzen dituen ekaitz boladarekin jarraitzen dugu. Eta ugaritasuna aprobetxatuz, kaio txikiak deiturikoetan jarriko dugu arreta. Argi dago handiak ez direnei buruz ari garela, ala ez?

Ikusmen-zorroztasunaren testa: ea hiru antxeta burubeltz aurkitzen dituzun mokogorrien artean…

Oraingo honetan, antxeta burubeltz batzuk etorri zaizkigu bisitatzera, lehengusina mokogorriekin behar bezala nahastuta, eta haien artean kaio txiki batzuk ongi etorriak sentitu dira. Eta ongi identifikatzen ez dudan besteren bat…

Ezin duzu nirekin zalantzarik izan…

Aitortu beharra daukat antxeta burubeltz bat ikusten dudan lehen aldia dela. Hainbeste urte txorien atzean eta inoiz ez dut inoiz, inoiz, inoiz ez dut ikusi antxeta burubeltzik. Ziur nago milaka mokogorrien artean ezkutatuta egongo zela, baina…

Baina ez dakizula bereizten eta kito. Ez gehiago aitzakiarik bilatu, txori-zale..

… nik ez nituen ikusten. Ba gaur bai, gaur pozik geratu naiz buru beltzak ikusteaz. Pilaka. Gazteak, helduak, kaputxoi erdiarekin, jaspeatuarekin…

Artilezko txanoa janzten ari gara, hotz honekin…

Eta oso ederrak iruditu zaizkit. Bizkar gris perla, begi itzaltsuak, moko zabala, gorri bizia eraztun beltzarekin…

Argi dago. Moko-gorri-eraztun-beltza. Eta hankak?

… hankak bezala, gorriak ere baitdira. Gorri biziduna, ez neguan granate itzali bihurtzen den mokogorrien kolorea bezalakoa, mokoa finagoa delarik. Eta hauek ere aurikularraren marka dute, hotzetik etorritako espioiak balira bezala.

Hemen mokogorria. Kontrol basera deituz, berriro diot, kontrol basera deituz. Hau burugog… diñot…burubeltzak beteta dago…

Horien artean, erraza da hegoengatik bereiztea; izan ere, burubeltzek ez dute mokogorrien lumaren punta beltzik, eta itxura askoz ere elurrezkoagoa dute…

Eta marra beltz mehe-mehe hori nire hegalen ertzean?

… baina ez garai guztietan, noizean behin aurten jaiotako aleekin topo egiten duzulako, koloreen trantsizio betean,

edo lehen negukoa, luma beltzak isatsean eta mokoa oraindik ilun, beste kaio batzuetan pentsaraz gaitzaketenak…

… edo bigarren negukoa, marka beltzak desagertzear direnean eta mokoa gorrixka bihurtzen denean…

…helduarora iritsi arte. Garai honetan hain zuri bihurtzen diren, ze maitemindu egiten gaituzte.

Esandakoa. Lumaje gris zurixka, moko gorria marka beltzarekin, burutxo jaspeatua udan beltz jarri arte. Eta hanka gorriak!

Goxo-goxoegia jartzen ari zara…

Eta hemen antxeta txikiarekin aldera dezakegu. Txikitxoa dela, baina harroputza.

Kontuz, bizkarretik hurbiltzen ari dela, despistatua egingo naiz…

Antxeta pinpirina, auzoan ezagutzen duzuenez, txikia da, lerdena, moko finekoa eta izar-marka grisekoa buruaren goialdean. Eta hanka gorriak.

Ale hau lehen neguko gazte bat iruditzen zaigu, bere patroi koloreduna hegaletan duela.

Moko beltzarekin bere bizitzako edozein garaitan…

… bizkar grisa…

Udaberri honetan jaio naiz. Eta inork ez zidan esan hemen hainbeste hotz egiten zuenik…

…eta itxura potolotxoa. Hau gazte ale bat da, denborarekin eraldatu egingo dena…

Bizkarra gris argia bihurtzen da, baina izarra buruan gordetzen dut.
eta neguan nire hankak argiago ikusten dira.

… beste kaio zuri txiki bat.

Orain bai, hemen nauzue handitan…

Eta txori-zale eta argazkilari talde bat ekaitzaren hondakin plastikoak biltzen elkartu garela aprobetxatuz, lagun on honek hondartza pixka bat garbitzen lagundu digu.

Ez horregatik. Pozten naiz laguntzeaz, zuek eskuz, nik mokoz !

Eguneko gauzarik onena mendebal-txori pare bat izan da. Aste osoa beraiei buruz hitz egiten entzuten, eta ezin izan ditugu ikusi… gaur arte.

Erreferentziaaa, mendebal-txori mokolodiaren tamaina, antxeta mokogorriaren aurrean.

tamaina txikiako hegaztiak dira, mantu grisa eta begia estaltzen duen aurpegiko orbana.

Mendebal-txori mokolodiak, neguko lumarekin ere. Kaioen artean txoritxo galdu pare bat ziruditen.

Mokoa laranja eta beltzez tartekatuta.

Asko itxaron ondoren, nahikoa hurbildu dira ederrak atera ahal izateko.

Lumatxo ilunak isatsean.

Eta, azkenean, hau da -ejem, ejem, uste dut… – antxeta hankabeltza. Gaztea, hori bai. Saldoan helduaren baten bat bazegoela dirudi, baina guk ezin izan genuen aurkitu

Hasiera batean, antxeta txikiarekin nahastu dut, hegoen marrazkiari ondo erreparatu arte. Eta buruan izar grisik ez izatean…

… baina lepoko jaspeatua despistatzen nuen…

…eta hanka beltzak…

…ala ez???

Begira, nik hemen utziko dut. Norbaitek kaioen berri badu, bota diezadala eskutxo bat faborezzzz…

Hondoratze baten kontakizuna

Bolako hondartzan. Sagailoaren ondoren, ekaitza, haizeak, euria… eguzkia ateratzen da. Eta hemen agertzen dira denboralearen hondarrak, egurrak, landare-hondarrak… eta txoritxo despistaturen bat oreka mantentzen saiatzen…

Ai, pauso txiki bat aurrerantz Mariaaaaa

… buztanikara hori hau bezala, ez baitzirudien oso seguru zegoenik bere naufraga taularen gainean…

eta bi pauso atzeraaaa…

… eta hegan joan egitera ere ez zen animatzen.

Hegan? Hori koldarrena da, neskatilla!

Denbora luzean oholtxoaren gainean egon zen. Egoerarekin gozatzen ari zela zirudien, beraz, bere orekekin utzi genuen…

Robinson Crusoe jolastea zein dibertigarria den ikusita…

… eta olatuek ekarria zirudien harri-iraulari honetara hurbildu ginen.

Ez duzu imajinatzen zer ekartzen didan itsasoak egunero, hau zomorrotxoz beteta dago, yum, yummmm…

Badakigu krustazeo xeheak, moluskuak, ur-arkakusoak eta kostaldeko intsektuak jaten dituela, eta badirudi ekaitz on baten ondoren janariak egiten diola salto ahora…

Ez iezadazu meritua kendu: harriz harri iraultzen lan egiten dudanarekin!

Gure ubarroi gogokoena. Beti agurtzera etortzen dena edo… ez al da berbera?

Ez dakizula ubarroi bat eta pinguino bat bereizten argi dago…

Arraintxoak jaten behin eta berriro, bere gaznate mardulagatik ondoriozta daitekeenez…

Potolo deitzen didazu??

Eta nire argazkilari kuttunena: martin arrantzalea. Izpi urdin iheskorra, beti begi ertzarekin ikusten duguna, harik eta ezusteko bat eman eta pixka batean gelditzen den arte…

lau pasaldi egin ditut inguruan, eta ez da mokadu triste bat ere agertzen…

… lau fotiko ateratzeko adina denbora geldirik. honetan, inguruan mugitzen denari adi ikusten da…

… asperduraz aharrausika…

Mokoa entrenatzen ari naizela! Nire eguneroko gimnasia da arrain handiak irentsi ahal izateko.

… eta kostaldean mairurik, diñooot, katurik egon ez dadin zainduz…

Ups, argazkilari polit bat ikusi uste izan dut…

…agurtzeko ordua arte, argazki hau utzi zigunean. Oso pozik gaude zu ezagutzeaz.

… bada, hurbilago jartzen naiz eta eder atera nazala.

Egunetik egunera hondartza zati hau gehiago gustatzen zait.

Zirtxileko paradisua: Santoña

Atzo eguna fresko baina euririk gabe esnatu zen, eta Santoñara hurbiltzea erabaki genuen, lanbro eta paduren artean galdutako txoritxoren bat eroriko ote zen.

Oraindik ez ginen iritsi, errepide ondoko zelai batean zirtzileko itsaso txiki bat aurkitu genuenean, han zeuden bi behi bakarren artean mokoka aritzeko ohoreko borrokatzen.

Aizu…¿Bi hauek ez dira hemengoak, ezta?

Nire argazkilari kuttunak eder-ederrak ateratzen zituen bitartean, ni arreta galtzen ari nintzen zapelatz arrunt batekin eta miru erreal batekin. Eta inguruko txakurtxoak agurtzen.

Ba ez…galduta daudela uste dut.

Zirtzilek gizakien beldurrik ez zutela zirudien. Edo ez gintuzten arriskutsutzat hartu.

Bost minututan joan egiten dira, eta guk geureari jarraitzen diogu.

Paduraren lehen hedaduraraino jarraituko dugu. Marea nahiko behera zegoen, eta animalitxoak oso urrun ikusten ziren, kulixka zuri honek urrunean begiratzen gintuen bezalakoa

Orain hurbiletik ikusten nautelako, baina hasieran beste batekin nahastu nautelako

Hala ere, hurbildu zen kurlinta haundiak argazkian agertzeko ohorea egin zigun.

Eta nik garrasitxoak egiten ditut alde egin dezaten, baina ez dira aipagarritzat hartzen.

Ciceron, paduraren ondoan, zelaitxo hesitu batean. Hiru aldiz eskatu digu argazki bat txatxangorri honek.

Lehenengo zuhaitzean, gero hesian, eta orain hemen! Txakur gainean saltatzea falta zait ba!

Eta karnatxilu saldo batek girotu gintuen egiten ari zuen leun euripean.

Euripean janari guztiak daki freskoago
…hazirik gozoenak …
…eta mokoa hobeto garbitzen da.

Santoñako portuan, kaio ilun dotore hura, bere soslairik onenarekin, hodei-hondo ilunaren kontra nabarmentzen zen.

Ez dago nire edertasun naturala nabarmentzeko giro on bat bezala

Eta ubarroi dibertigarri hauek, oso gazteak beren sabel zurixkatik eta oraindik dituzten txita aurpegitik ondoriozta daitekeenez. Hankak oraindik argiak dira, ez helduenak bezain ilunak. Tamaina ere txikia zen, haiekin zihoan kaio irrizalearekin konparatzean ikus daitekeenez.

Ubarroi mottodunak gara, gure lehengusu ubarroi handia baino txikiagoak gara.

Booko ubidearen eta Bengoako paduraren arteko dike bereizgarrira egin genuen azken paseoan, herriaren erdi-erditik despistatuko kulixka txiki bat gurutzatu zitzaigun.

Mesedez, ¿ibairik hurbilena?

Ilundu egin zen une hartan, koartzako itzainetako exodo masiboa pausaleku horretarantz bultzatuz, eta zortea izan genuen txori-zale talde batekin bat egiteko, Salamancako jende xarmagarri batekin, zeinarekin partekatu baikenuen irudi zoragarri hau.

Gure Gabonetako zuhaitz gogokoena.

Santoña zoragarria, beti bezala.

Hegazti egindako dotorezia: lertxunen istorio bat

Itxura hauskorra izan arren, bere gorputz estilizatuak eta hanka luze eta indartsuek ibaiaren korronteetan eusten uzten diete: oinek aurrerantz eta atzerantz begira dauden hiru hatz dituzte, eta egonkortasuna ematen diete, ura mugitu arren.

Beti ointxoak beratzen.

Lertxunen lepo luzeak orno zerbikalak aldatuta ditu, S forman bihurritu ahal izateko, eta luzeagoa da eguneko lertxunetan gauekoetan baino. Lepo horrek hegaz uzkurtzen da, eta profil berezia osatzen du.

Lepoa uzkurtuta, hankak luzatuta, behatzatxoak ura ukitzen

Haien arrantza modua moko luzearen mugimendu azkarra da, arpoi formakoa, eta mota guztietako harrapakinak lortzen dituzte: arraintxoak, krustazeoak, baita beste hegazti batzuen txitak ere, haragijaleak baitira.

Kontuz orratzarekin…

Gure hezegune eta ibaietan lertxun batzuk ikus eta goza ditzakegu, begi hutsez, eta, hasteko, beti zelatan dagoen koartza grisa…

Abusuko ur-jauzian kokatua, ohituraz dudan bezala

..eta bere ahaide hurbila, koartza inperiala.

Santoñako paduretan dut nire aterperik onena…
…¡Kanaberadien artean!

Idi-lertxuntxo, mundu osoan ezaguna, behien artean kulunkatzen diren euliez elikatzen delako

Hemendik, zomorroak euli beltzetan, zomorro koxkorretan, tábano erraldoietan katalogatu daitezke…
…eltxo pikantoiak, kakalardoen bat eta matxinsalto despistatu pare bat…
Baina ez joan Arraiz mendira, lehengoan izan bainintzen eta behiek ez zidaten utzi ezta hurbiltzen ere…
…eta atseden bat hartzeko lo kuluxka bat ur ondoan egitea baino hoberik ez dago.

Gartzeta handia, grisakoarena antzekoa, zuria eta moko laranjakoa.

Psst pstt, ahate, esnatu!

Eta arreba txikia, gartzeta zuria. Inpoluta, dotore, oso estilizaturik, dotorea baino gehiago. Ibileko moduak ere kopete handikoak dira. Santoñako uretan enperatriza da.

Pa ‘cursi hau idazten duena. Maiteminduta daukadala badakit, baina uste dut urrunegi joan dela

Hunkitzen banaiz. Ikusten dudan bakoitzean gero eta politagoaaaa iruditzen zait.

Lertxuntxo zuria, Abusuko zubiaren gainetik ikusita. Arrantzan ari zen.
Hartzen uzten ez diren karramarroekin borrokan.
Hain eguzki bikainarekin dantza besterik ez zait geratzen.
lasai jaterik ez didate uzten…

Jakina, «ardeidae» mota gehiago daude (izena ere etereoa da), hainbeste lertxunen eta antzekoen artean martinete arrunta dugu. Gaztetxo hori Salburuako hezeguneetan hurbildu zitzaigun, Gasteizko erdigunean dagoen oasi horretan.

Goiz osoa zuhaitzaren azpian ezkutaturik, eta bost minututan hogei argazkilari iritsi dira.

Eta agur esateko, Sorollaren koadro batetik pasa litekeen irudi hau, margolari handiak hegaztiak irudikatu nahi izan balitu. Ilunabarraren argiak eta uraren distirak lertxun gris hau Santoñako paduretan gaua igaroko duen ostatuetarantz egiten duen hegaldian kokatzen dute.

Hegan egiten joaaateeennnn, hegan egiten etortzeeeennn

Argi dago lertxunak gustatzen zaizkidala, ezta?

Eta ekaitza amaitu zen, 2. zatia

Egun batzuk geroago , Algortako La Bolako hondartzara itzul gintezke, txirri zuri herrenaren egoera egiaztatzeko.

Edo joan egin zen edo sendatu egin zen, zeren eta, bakarrik egon beharrean, bi ikusi genituen.

Azken itsaskiaren hondarren artean hondartzatxo osoan zehar korrika. –Bestalde, etsigarria da hondakin artean plastiko ugari ikustea, ez da harritzekoa mikroplastikoz elikatzea. Espero dezagun hau etorkizun hurbilean aldatzea… –

Beti da zaila txoritxo baten tamaina gutxi gora-behera deskribatzea, beraz, kaio erreidore honek eman zigun aukera aprobetxatzen dugu, gure txirri zuri elurrezko bolatxo txiki baten antzekoa dela uste izateko…

…nahiz eta buztanikara zuriaren ondoan hazi egin zela zirudien.

Handik egun batzuk zeramatzan ezohiko beste bisitari batek, zerra ertain batek.

Eroso zegoen argazkilari mordoarekin, ederra ateratzen ari baizioten…

… eta bere profilik onena eskaini zigun. –Horixe izan zen urpeko arrantzatik irteten zen une urrietan, noski-.

Baina txalorik onenak jaso zituena lertxuntxo txiki zuri hau izan zen, arrantzarako zuen trebetasunarekin.

Errege-sargo bat ere harrapatzen zuen, itsasertz harritsuko hondar artean ezkutatzen den horietakoa…

… bezala… –beno, ez dakit nola deitzen zaion arraintxo honi-…

Eta hau aingira bihurtzeko prozesuan dagoen angula hazi bat dela uste dut. ¡Ups, amaitu da prozesua!

Lertxuntxori begira zeundela, buztanikara hori kaskamotz hau sartu zitzaigun protagonismo-gogoz. Hemen kamerari begira…

Eta hemen haizeak bultzaturik, bere enaguak-kolore-marra-de-eguzkia erakusten digu.

Abiatzeko orduan, zuhaixken kontra erori bide zen belatz gorri batek eman zigun atentzioa. Antza denez, haize-bolada bortitz batek behartuta lurreratu zen. Zorionez azkar suspertu zen.

Zuhaitz baten adarrean bermatu zela zirudien, eta nire lehen inpresioa izan zen zuhaitzaren zati bat hautsi zela… baina ez.

Harrapaketa bat egin zuen, farola batean bermatu zen hura irensteko, eta hegaz jarraitu zuen.

Pena da ez ditugula ikusi han zebiltzan mendebal-txori batzuk. Edo agian bidaian segitu zuten… beste batean izango da.

Kaio erreidore borrokalarietako istorio bat

Algortako La Bola hondartzan, ekaitzetatik babesten diren hainbat hegaztiz gain, erraza da kaio erreidore saldo eder bat aurkitzea. Han, animo alaiz, liskartsu eta zalapartatsuz aritzen dira, ikuskizun akrobatikokoa eskaini zigun bikote hau bezala.

Aizu…Hainbeste argazkilari ikusita, ikuskizun txiki bat antola dezakegu…

Garrasi eta jirabira artean, jauzi egin zuten.

Eraso edo jazarpen batekin hasiko gara?

… elkar jazarri zuten…

Zoaz hegan, zuk daramazu eta!

… babesten saiatu ziren…

Sinistu duzula, zuk daramazu!

…bultzadak izan ziren…

Pilla pilla, zangotrabak jarriko dizkizut!

… dantzaldiak…

Maitea, bals hau emango didazu?

… inguraketak…

Supermaaan atakeeeeeee!

… eztabaida ozenak… diñoooot… barreak?

Superman ni izan nahi dut, zu Batman!

…harrapatuko zaitut…

Nananananananana ¡Baaaatmaaaaaaaan!

… argi daukazu…

Eta orain Joker naiz… ¡Juajajajajjjjaaaa!

… lagunik onenak…

Harrapatu zaitut!

… beltxargaren dantza libreki interpretatzea…

Eta uretako errebote bat eginez, zure besarkada geldiarazleaz libratu nintzen!

… eta adiskidetzea.

Ondo egon da, ezta? Errepikatuko dugu?

¡Zinema baino hobea! Krispetak falta izan zitzaizkigun.

Ekaitza dator, 1. zatia.

Amaitu da urrian eta azaroaren zati batean zehar zabaldutako uda. Aurten, «udaberriudazkena» izenekoa ohi baino denbora gehiago geratu da, eta milaka hegaztiren migrazio-mugimenduarekin batera gertatu da.

Garai hartako ekaitzak egoera ezohikoari gehitzen badizkiogu, gure kostaldean hegazti bidaiari gehiago etorriko direla argi dago… Algortako Bola hondartzan gertatu den bezala.

Liluratu gintuen lehena txenada hau izan zen. Dotorea, azkarra, estilizatua, kopeta zuri eta moko beltzekoa… ¿moko beltzekoa? ¿Artiko txenada bat, agian?

Ondo begiratu diogu. Birak eta eboluzioak…

… piruetak eta pikatuak… hanka gorriak…

… hegan azkar, ebakor…

… txaplata batzuk janari bila…

…Baina ez. Argi eta garbi ilun dauden primarioetan ikus daitekeenez, txenada arrunteko gazte bat besterik ez da. Eta egin genituen ilusioak…

Gure etsipena gorabehera, beste bisitari txiki batekin, aliota txiki batekin, egin zituen jolasek asko gozarazi ziguten.

Mutiko hau Bola-hondartza osoa alderik alde eta muturretik muturrera zeharkatu zuena, pasealeku azpiko arroketatik Gurutze Gorriaren eraikineraino, barealdian euriteen eta ufada karrakatuen artean solastatuz…

eta istilu txikiak izan zituen txapeleko mutilarekin.

Kontatu digutenez, gure txenadak inguruko ubarroi bati ere enbarazu egin zion janari pixka bat lapurtzeko ahaleginean… eta beti joan zen mokoa hutsik zuela. Beste batean izango da, lagun!

Zaparrada pare baten ondoren, eta haizea haserretzen ari zela konturatuta, azterketako buelta azkar bat egin genuen, txikitxo hau aurkitu genuen arte. Hegalak ilunegi zituen kaio erreidore bat iruditu zitzaiguna, kaio nano bat zen.

Euripean iraun genuen argazkiak botatzeko denbora nahikoa, eta saioa amaitutzat eman genuen, ekaitza baretzen zenean itzultzea pentsatuz.

Eguraldi txarrak ezohiko beste bisitari bat ere ekarri zuen hondartzaraino, txirri zuri, tridaktiloa… bere hanketako bat apur bat kaltetua zuen eta beldur ginen bere biziraupenagatik, baina…

…-jarraituko du-…

Flamenko bat Muskizen

Bilbotik gertu, Kantabriarako norabidean, La Arena hondartzaz goza dezakegu, Zierbana eta Muskiz udalerrien artean partekatua, olatu lausoez eta harea ilunaz. Bertan, Barbadun ibaiaren irteera eta Kantauri itsasoaren sarrera elkartzen dira, eta padura batzuk eratzen dira, non bisitari partikular batzuek atseden egun batzuk hartzea erabaki duten.

Paduren ikuspegia, hondoan hondartza dagoela.
Paduran gora, paduran behera, eremu osoa patruilatuz

Marea biziek ohi baino mahaikide gehiago erakarri zituzten: lertxun-txiki zuri batzuk, lertxun hauskara talde bat, bost lertxun gorri eta landarediaren artean azkar ezkutatu ziren hegabera saldo bat iritsi ziren. Baina benetan poztu gintuena bost flamenkar osatutako taldetxo hau izan zen.

flamencos
Azkena ez da argazkian ateratzen atzeratuta doalako…

Haietako bat itsasadarraren irteeraraino hurbildu zen, eta hondartzako ibiltarien artean zirrara eragin zuen…

flamenco
Indarberritu beharra dago, bidaia luzea da eta.

…ikusleei entzungor eginez, krustazeo eta molusku txikiak harrapatzeari ekin zion, ezaugarri duten kolore arrosa hori lortzeko asmoz…

flamenco
Nire hegoen azpian kolore arrosa sotil bat ikus daiteke.

…izan ere, lehen hiru urteetan kolore zuri-beltza izaten du, eta, beraz, oraindik gaztea zela esan dezakegu…

flamenco
Nire hanka luzeetan lau hatz dauzkat, hiru aurretik mintz batez lotuta eta beste txiki bat atzealdean.

…ezinezko jarrerak hartu zituen bere lepo luzearekin, lumak apaintzen jolastuz…

flamenco
Eta pixka bat luzatzera, gero flexio batzuk egiten ditut…

…eta jakiak iragazteko artea erakutsi zigun: mokoan plakatxo batzuk ditu, lohia elikagaietatik bereizten dutenak mokadu on bat lortzeko…

flamenco
Eta beti goxoena niretzat gelditzea.

Ikusten duzuenez, ez da ezinbestekoa Doñanara hurbiltzea flandestarrekin gozatzeko, baina esan behar bisita aparta dela. Aldaketa klimatikoaren kontua izango da? Edozein egunetan pelikanoek bisitatzen gaituzte…

flamenco
Ba pelikano bat ikusten duzun egunean, perrenke bat ematen dizu!