NOJA, Hegaztien Errota

Nojan gure bigarren egoitza daukagula esan liteke: prezio merke baten truke eta kanpadenda muntatzen trebezia apur baten truke, Los Molinos kanpinaren abegikortasunaz goza dezakegu, gure pizpireta txakurtxoarekin batera, Itzal.

Hori da kanpatzeak duena: egunsentiak eguzkia begitan eta ilunabarrean izarrak ikusten, hori guztia bertako txoritxoen zalapartarekin batera. Eta hondartzaaaa!!!!

Eguerdirako iritsi ginen, eta gure zain zegoen mutiko hori ilehoriegia, arratoigileen ohiko tonuetarako. Zalantzan geratu giñen busardoa den ala ez, mirua dirudi, baina miru argia da, ez da mirua, begira hegaletan duen marrazkiari… Azkenean, hegan ikusi ez genuenez, zapelaitza zela erabaki genuen.

A zer txapa ematen didaten bi hauek, ez didate saguan kontzentratzen uzten…

Salako adituren batek mirua dela zin egiten badit, inoiz ikusi dudan argiena izango liteke. Beraz, nik neurearekin jarraitzen dut. Za-pe-laitz!

Azkenean, badoaz. Edonork esaten die jatorri galiziar-bikingoa dudala…

Trengandin hondartzan azkar bainatu ondoren, Victoriako padurako begiratokiaren ondoan atseden hartu egiten dugu. Han ikusi genuen duela pare bat urte musker berdeurdin zoragarri hau, liluratuta utzi gintuena. Eta geunden bezala, ogitarteko bat jan genuen, hondartzak gosea ematen du

Basotik irtetera arriskatzen naizen egun baterako, txoritxozaleekin topatu egiten dut… eta ez nuen astirik izan mihia erakusteko ere!

Mokadua bukatuta, Hegaztien Errotara hurbildu giñen, eta Victoria padurara hurbiltzen direnak hegazti guztiak ikusi ditugu bertan. Han zehar bazihoazen zankaluze batzuk, aurten asko etorri baitira hona

Leku egokia iruditu zitzaidan habia egiteko…

Zerbaitek zerikusia izango du harraparien presentzia txikiagoarekin. (Ez dakit, niri kontatu didate…) Dirudienez, lertxun gutxiago dagoenean, gainerako hegaztiak lasaiago daude eta…

Arrautza gehiago jartzen ditugu, txita gehiago jaiotzen dira, janari gehiago dugu…

… baldintza hobeak daude finkatzeko eta ugaltzeko.

Bestalde, harrituta geratu ginen kopetazuri gutxi zeudela ikustean, ohituta baikeunden leku honetan asko ikustera…

Eta uretatik kanpo, orain kontatzen dizut zergatik…

… eta esan ziguten aurten beltxargak paduraren jabe egin direla, beste hegazti batzuei gailenduz…

Lumak ukitzen dizkidatenean bakarrik.

Eta izaera makurra dutenez -mahatz txarra ez esatearren-, kopetazuriek leku lasaiagoak aukeratu dituzte habia egiteko.

Ezer ez, dena mingain gaiztoak, begira zer txoritxo onaren aurpegia dudan

Ostertza arakatuz, lertxun morea ezagutu genuen, hareatzak patruilatuz…

Ezkerrean uroiloak daude, eskuinean zankaluzeak, eta han urrutian txoritxozale pare bat…

…begiaren ertzetik zerbait antzeman zuen arte…

Begira, hortik dator gaurko bazkaria…

…eta kamera fokuratzeko behar izan genuen denbora laburrean, harrapakina harrapatua zuen.

Argazkia atera arte itxaroten badut, mokadua galdu egiten dut…

Orduan hasi zen ikuskizuna: zomorro hau oso handia bada eta gaznateagatik sartzen ez bada, irentsi eta berriro botatzen dudala…

Ikus dezagun, txoritxozale, zuri gustatzen zaizu janariak eztarrian kilimak egitea? Hori dela eta…

Hiru ahalegin egin behar izan zituen gure ustez arratoi bat zena irensteko. Eta gero guztiz geldi-geldi geratu zen, animalitxoa eztarrian behera zihoala…

Lertxuna bakean utzi eta espatula polit batengana gure atenzioa itzuli egin genuen, apaindutzeko prozesu betean.

Lumak garbitzeko ikasgai praktikoa: baxuetatik hasi, beti lokatzez betetzen baitira…

Nahiz eta umeak errota bisitatzen ibili hainbeste barietateren aurrean gogotsu, eta gurasoak algaradaz gozatzen, berak bereari jarraitzen zion…

Masaje on bat gerrialdean, zomorro ezkutuak garbitzen…
Ez ahaztu hankak, agian karramarro despistatu bat aurkituko dugu…
Eta orain siesta pixka bat, hainbeste luma garbitzeak asko nekatzen duela.

Zuriz jantzitako andereñoaren eta hankzluzeen behaketan guztiok murgildurik, mutiko txiki baten ahotsa entzun zen:

Eta hori zer da? Pinguino bat?

Eta bat-batean denak argazkiak ateratzen ari ginen. Amiltxoria!

Uy, ume horrek betaurrekoak behar dituela uste dut…
Nik hankak nire lagun pinguinoak baino askoz luzeagoak ditut, baina lertxuneen baino laburragoak, nire lehengusinak izan ere.

Lertxunen ahaidea izan arren, itxura biribilagoa eta «pinguinila» duela aitortu behar da.

Eta lumatxo eder pilo bat buruan…
… andregaia bilatzeko balio didatenak.

Hegaztien Errotara bisitari gehiago iristearekin batera, eta eguneko nekea kontuan hartuta, etorkizuneko txoritxozaleengandik aldendu eta bisitaren azken argazkia atera genuen: sugandila eder hau eguzkia hartzen kanpoko harrietan.

Nire lehengusu berdeurdinaren oroitzapenak dakarzkizuet, maizago etor zaitezten.

Nojak beti harritzen gaitu. Hurrengora arte!

Kaio erreidore borrokalarietako istorio bat

Algortako La Bola hondartzan, ekaitzetatik babesten diren hainbat hegaztiz gain, erraza da kaio erreidore saldo eder bat aurkitzea. Han, animo alaiz, liskartsu eta zalapartatsuz aritzen dira, ikuskizun akrobatikokoa eskaini zigun bikote hau bezala.

Aizu…Hainbeste argazkilari ikusita, ikuskizun txiki bat antola dezakegu…

Garrasi eta jirabira artean, jauzi egin zuten.

Eraso edo jazarpen batekin hasiko gara?

… elkar jazarri zuten…

Zoaz hegan, zuk daramazu eta!

… babesten saiatu ziren…

Sinistu duzula, zuk daramazu!

…bultzadak izan ziren…

Pilla pilla, zangotrabak jarriko dizkizut!

… dantzaldiak…

Maitea, bals hau emango didazu?

… inguraketak…

Supermaaan atakeeeeeee!

… eztabaida ozenak… diñoooot… barreak?

Superman ni izan nahi dut, zu Batman!

…harrapatuko zaitut…

Nananananananana ¡Baaaatmaaaaaaaan!

… argi daukazu…

Eta orain Joker naiz… ¡Juajajajajjjjaaaa!

… lagunik onenak…

Harrapatu zaitut!

… beltxargaren dantza libreki interpretatzea…

Eta uretako errebote bat eginez, zure besarkada geldiarazleaz libratu nintzen!

… eta adiskidetzea.

Ondo egon da, ezta? Errepikatuko dugu?

¡Zinema baino hobea! Krispetak falta izan zitzaizkigun.

Sasi-txori arrunt-poliglota, basoaren itzultzailea

Udaberriaren hasieran, sastraken artean agertzen dira Mendebaldeko Afrikatik etorritakoen, herabeki.

zarcero comun
Begien distiragatik bereizten gaituzte… eta motots motxagatik.

Apur bat potoloak, moko laranja luze, sabel hori eta albo arreak…

zarcero comun
Badirudi aitona-bizarra dudala…

Eta bizkarralde arre-berdexka, kamuflaje perfektua. Erraz nahas daitezke marroietako edozein txoritxorekin, badakizu, eltxoak, sasi txinboa, buztangorriak atzetik… bizkarretik identifikatu nahi baduzu, argi daramazu.

zarcero comun
Ez esajeratu, nik askoz profil atseginagoa dut zuen begien aurrean…

Konparatu eta bereiz dezazuen: txio-musikalak txikixeagoak eta itxura delikatuagokoak dira, ez herriko morroia dirudien sasi-txori bezalakoak…

mosquitero musical
Txio musikala, moko ilun eta txikia, eltxoak ondo harrapatzeko, baina bekain horia dut, sasia bezala.
zarcero comun
sasi arrunta, moko luzeagoa eta argi eta garbi frutazkoa, digooo, laranja! nahiago ditut zomorrorik handienak …
mosquitero comun
Txio arrunta, moko ilun eta laburra, bekaina ez hain markatua. Eta hanka beltzak edo oso ilunak!

Oso gustuko ditu zuhaitz baxuak eta zuhaixka arantzatuak dituzten eremuak, ahal dela inguruko errekaren batekin. Sasien erregea da, izenak dioen bezala…

zarcero comun
Eta elorri zuriak, eguzki dosi onarekin.

… nahiz eta beste leku gogokoenetako bat Arraiz mendiaren hegaletan dagoen: mahastiak.

zarcero comun
Ez dut bereizketarik egiten mota guztietako baien eta fruituen artean. Eta hainbeste janari begetarianoren artean, noizean behin zomorroren bat erortzen da.

Zuhaixka-bilbaduran ezkutatzen ditu habiak, landare batzuen kimu kotoitsuak eta armiarmen ehuna aprobetxatuz, oso nahasketa gogorra.

zarcero comun
Gure ugalketa-eremuetan geratzen gara udaren amaierara arte, kumeak indartsu daudenean eta urrutira hegan egin dezaketenean, Afrikako berora, non negua pasatzen dugun.

Eta… ba al dakizu zergatik deitzen zaion sasi poliglota?

Bere kantu gutxi gora-behera melodiatsuen artean beste espezie batzuen imitazioak sartzen ditu, horrela hizkuntzetako aditu bihurtuz!

Edo imitatzaile on batean behintzat…

zarcero comun
Egunen batean zutaz esaten duten guztia kontatuko dizut, jiji.

Gutxi ez badira, asko dira. Txobak: belatxinga mokogorri

Arraiz, beti bezala.

Duela hiru bat urte hasi zen dena, itxura bitxiko belatxinga pare bat aurkitu genuenean: hankak eta tontorrak gorrixka zituzten baina gorri gorri… Belatxingak, beltzak, belatxinga metomentodoak… ez direla uste dut.

chova piquirroja
Begi ona, txorizale. Bele eta beleen lehengusinak gara, eta eskinosoaren lehengusinak…

Hurrengo urtean, pandemiaren urtean, berriz ugaldu zirela egiaztatu genuen. Guk dakigula, noski… Urte batean bi zeuden, eta hurrengoan, bost, eta horietako hiru gazteak ziren. Zuria eta botilan, esnea, edooooo, txoba-belatxinga mokogorri.

Eta denbora pasatzen da. Hurrengo urtean arrastoa galdu genien. Egia da txoba galduren bat agertzen zela noizean behin zelaietan, behien artean. Edo dorreen artean…

chova piquirroja
Behaketa postu ona, hemendik kontrolatzen ditugu zizaretxo eta zizaretxoak, ez baitakite zer datorkien gainera…

… gaur arte, eguzkitsu esnatu baita. Maiatzeko lehen igandea, amaren eguna, egun ezin hobea naturan gozatuz igotzeko, izan ere, langilearen eguna ere bada eta hemen ez du lan egiten ezta… horrek, ez baitu inork lan egiten.

Familiarteko igande perfektua, adiskidetu nahirik.

Eta hara non iristen zaizkigun gure adiskide jatorrak, txoba mokogorriak.

chova piquirroja
Bagoaz aurreraaa…

Eromen-une zoragarri batean, milaka txoba ikusi ahal izan genuen korrika amak, suhiak, errainak, bilobak, hurbilekoak izutzen zituena,Alfred Hitchcocken «Txoriak» filma egia bihurtzen ari zelakoan. Ziur gaude zinemagile bikain honek egoeraz gozatuko zukeela.

chova piquirroja
Dardar egizue gizakieeeek, badatoz belatxinga pikigorriak..

Bi gurasoren eta hiru txurumbeleren familia-nukleo txikiak hogeita hamar hegazti inguruko saldo bati bide eman zion, hazkuntza maila ezberdinetan!

Nondik zetozen jakitea da misterio nagusia. Beharbada bidaia txiki bat egin zuten Urduñatik, non talde handiak ikusi ohi diren, beharbada Durangaldetik edo Arabatik, auskalo.

chova piquirroja
Oso urrutitik dakarkit haizeaaaak …

Kontua da maiatza osoan, kalorina eta zaparradekin, hogeita hamar bat txobako taldea handituz joan dela, 50 bat zenbatu arte. Zelaiak kolonizatu dituzte eta mokoka ibiltzen dira behien eta zekorren eta behorren eta zaldikoen artean . Eta azkenean, ¡azkenean!, haiei argazkiak hurbiletik ateratzen uzten digute.

chova piquirroja
Aurpegia jartzen, diñooot, abiadura pikoa…
chova piquirroja
Suspentsearen maisua antzeratzen, Don Hitchcock…
chova piquirroja
Sorbalda gainetik begira, belatxingak oso bekaitzak direla eta lekua kentzen digutela…

Eta badirudi hainbeste ale artean bikote berriak sortzen direla. Zorionez, gainerako taldeak larre hobeagoen bila hegan egiten dutenean, larre horiek hemen bizitzen geratuko dira eta bertako biztanleria handituko da.

chova piquirroja
Psssst, disimulatu, txorizaleak zelatan daudela…

Errolda gaur egun, milaka. Bihar ikusiko dugu. Bertako familia handitzearekin, zoriontsuak gara.

chova piquirroja
Datorren urterako Italiako lehengusuak gonbidatu behar dira, eta pizza ekarri…

Natura da agintzen duena

Artigasko lehendakariaren… sai guztiak

Blog honetako sarrerak errepasatuz gero, ikusiko dut badagoela bat, garrantzitsuena, hegaztiak formatu digitalean ehizatzera eta harrapatzera eraman gintuena, maitemindu gintuena… Ez dagoela!!!

Ezin dut sinetsi!!! Nire putreak, ausartenak, lehoitsuenak, nire sai arreak, naturaren harrapaketaren zurrunbilo honetan harrapatu gintuztenak… Nire ideia liburuko orri hautseztatuen artean ezkutaturik daude nire koitaduak. Ez dadila gehiago esan ba, ¡Ea!

Zuen bila doa, txikitxoak.

Solemneak:

buitreleonado
Paisaietan mimetizatzen

Gazteak eta helduak bereizteko, hiru puntu aipa ditzakegu:

Irisaren kolorea. Eremuan behatzeko zailagoa den ezaugarria, baina batzuetan bereiz daitekeena. Gazteengan oso marroi iluna da, helduarora iristen direnean argitzen dena.

buitreleonado
Ohiko pausalekuan, non dozena bat edo gehiago bil daitezkeen.
Gaztea goian eta helduagoa behean

Koilareko lumen kolorea, lepoaren oinarria inguratuz. Gazteen kasuan, marroia da argi eta garbi, eta helduen kasuan, berriz, argitu egiten da, kolore zurikoa izatera iritsiz.

buitreleonado
Begi argiak eta krema lumatxoak, heldua.
Bere oteategi gogokoenetako batean.

Eta mokoa. Gazteengan tono iluna izango du, pixkanaka argituz joango dena, kolore argia hartu arte.

buitreleonado
Moko iluna eta lumazko lepokoa, karamelo kolorekoa, gaztea.
Elektrizitatea etxera eramateko lanean.
buitreleonado
Heldua izan arte bost bat urte igarotzen dira, eta ezaugarriak aldatu egiten dira.
Sarkin zaratatsuak zaintzen. Motozaleak, ehiztariak, mendira musika topera igotzen den aztoraturen bat…

Haien lumek distantzian duten formari ere erreparatu diezaiokegu, nahiz eta prismatiko onak behar izan horretarako, bestela…

gazteek hegaldi-lumen profila zorrotzagoa dute, eta helduek biribilagoa.

Bai, oso zaila da bereizten!!!

buitreleonado
Gazteak. Moko iluna, begi ilunak, koilara karamelo eta lumak… irregularki zorrotzak.
buitreleonado
Heldua. Moko argia, begi argiak, koilara zurixka eta luma biribilduak.

Ale, egin beharrekoak egin ditzakezue. Datorren azteburuan putreak sailkatzera!

buitreleonado
Zure zain egongo gara….Ñam, Ñam…

Aztore berezi bat

Muskizko padurak, plazer asko ematen digun lekua. Non aurki dezakegu gure martin arrantzale maitea…

martin pescador
Ez dizut trabarik egiten ez badidazu eragozten…

…koloretako koartzak…

garceta blanca
Gure arratsaldeko erronda amaitzen…

…galdutako flamenkoren bat…

flamenco
Behingoagatik galtzen naizenean, kantuak ateratzen dizkidate, esaten dut… argazkiak!

Eta aztore bat. Aztore bat??

Baietz, zingira-mirotz bat ere eman digula…

aguilucho lagunero
Nik neure erara, padura artean arraintxoak bilatu…

…eta zapelaitzaren bat, baina… aztore bat?

Zorte kontua da. Eta une egokian leku egokian egotetik, flamenkoarekin gertatu zen bezala, handik harrapatu gintuena eta handik bi egunera desagertu zena, hondartza argazkilari desengainatuz beteta utziz…

Zoria, oraingoan, zetrero gazte baten itxuran agertu zitzaigun, bere aztore trebatzen.

azor comun
Begira iezadazu, laztana, eta nire esklabua izango zara…

Accipiter gentilis ale ederra, gaztetxo, bularra kolore argiz jaspeatua, begi horiz eta moko sendoz .

Adibide hori – aztore finlandiarra – itxian hazten da, eta hegazti mota hori oso balioetsia da falkoneriaren munduan. Beste hegazti txiki batzuen ehizako espezialistak dira, baina ez dituzte karraskariak alferrik galtzen, eskura aurkitzen badituzte.

azor comun
500 metrora dagoen sagutxo bat bereizten dut.

Aztore autoktonoetatik bereizten dira, bularrean duten marrazkirik argiena eta tamaina handiagoa dutelako.

azor comun
Baina denok errespetatzen dugu elkar, eh?, batzuk beren eremuan eta gu guztiongan, jijejoju…

Gutxitan izaten dugu zure begien ezaugarriak hurbiletik aztertzeko aukera, bere begi-mintzarekin, hegaztien eta narrastien arteko erlazioa erakusten duena…

azor comun
Orain ikusten nauzu, orain ez nauzu ikusten… nire kristal berezian zehar…

… Edo haren profil estilizatua, luma orraztuak eta moko zoragarriro kurbatua…

azor comun
Irten aurretik nagusiari esan diot: «Aizu, nik piezak lortzen dizkizut, baina Instagramen tente atera nahi dut!!!»
Menderatuta badaukat…

Atsegin handia izan da hain hegazti zoragarria hurbiletik ikustea. Horixe dute Muskizko padurek, beti harritzen zaituztela!

azor comun

Espero dugu berriro ikusiko dugula harrapari zoragarri hau bere askatasuna lortuta… posible izango da?

Hiru berdantzak

Aitortzen dut, diren bezain azkar eta zerrendatuak izanik, ez ditudala berdantzen barietateak bereizten. Adituek bakoitzaren ezaugarriak azaltzen dizkidate: buruko marrak, kolore biziak, moko kakotua, tamaina, ohiko eremuak… eta berdin jarraitzen dut.

Sarean dabiltzan argazki guztien gogoeta eta konparazio askoren ondoren, niretzat deigarriena dena identifikatzea lortu dut: deigarria bere fosforito kolore horiagatik eta aurpegian dituen bi marra beltzengatik. Berdantza horiaz ari naiz.

Lehenengo aldian Arraizeko zelaietan agertu zitzaigun, belar artean ezkutatuta, negu txirtetan artean korrika, kamuflajean jolasten.

escribano cerillo
Urrutitik negu txirtekin nahasten naiz, bai, baina urrunetik bakarrik, e?

Bigarren aldiz pixka bat ikusgarriago, hurbilen dagoen hesian pausatutako argazkilariaren arreta erakarriz. Han ikusi ahal izan genituen haren bizkar gorrixka eta aurpegiko tonu biziak. Aurpegirik ilunena duten emeak…

escribano cerillo
guapa ateratzen ez badidazu, ez naiz itzuliko…

Eta animatzen joan zen, hurbiltasun erakustaldi hauek utzi arte.

escribano cerillo
Bat, profilekoa, nire begi txiki beltzari begira egon zaitezen

non argi eta garbi ikusten baita arrek janzten duten patroi beltz eta hori hain bereizgarria.

escribano cerillo
Eta bizkarreko beste bat, nire lerro beltzak hondo horiaren artean ondo begiratzeko.

Gasteiztik gertu dagoen Mendixurrera egindako txango batean, ehunka hesi-berdantzari entzuteko zortea izan genuen. Eta entzun diot sastraka artean jirabiraka ikusten genituelako, baina ezin genien ederrik atera.

Eguerdiko argi biziaren azpian, hosto itzaltsuen artean, guasa pixka batez begiratzen zigun…

escribano soteño
Begira iezadazue ondo: kaputxa iluna, begiko marra oso markatua

Ziur argazkilari hobeak ikusi zituela inguruan…

escribano soteño
Bularra tonu gorrixkekin, kokots beltza
escribano soteño
zati horiak nire sabelean, buztan iluna kanpoko errektriz zuriekin
escribano soteño
Eta nire bizkarrean gaztaina-tonu polit hori, hain udazkena.

Eta hirugarren berdantza nire zalantza handia da. Hasieran, gari-berdantza gisa sailkaturik, aurpegiko markek, lumajeak eta, batez ere, beheko mokoaren tonu arrosak erabateko desorientazioan uzten naute.

berdantza bat da? Gari-berdantza da? Beste berdanta bateko emea da? Norbaitek argituko dit?? Beste edozein txoritxoa da?

escribano triguero
Begiratu ondo bizkarrari.

Haziak jaten ari nintzen, uste dut berdantza hazpegiak dituela, baina ez naiz aditua…

escribano triguero
Nire profil mesedegarriena
escribano triguero
Nire moko arrosaren behealdea
escribano triguero
Eta nire aurpegiko markak. Zer naiz?

Espero dut sorpresa bat emango didazula. ¡Mila esker!

Murgil handi Mendixurren

Uribarri Ganboa urtegiko hegoaldeko ilaretan, Gasteiztik 15 bat kilometrora, bai migrazio-garaietan (udaberrian eta udazkenean), bai ugaltze-garaian, hegaztiek Mendixurreko parke ornitologikoan eskaintzen duten ikuskizun harrigarriaz goza daiteke, guk abuztuaren hasieran egin genuen bezala.

garzas en mendixur
Gartzeta handia vs koartza handia Mendixurren

Lertxunak, txinportak, basa-ahate eta ipar-ahateak, ahate mokozabalak… era guztietako hegaztiek egiten dute habia bake-hondar honetan, eta horien artean gure kutunetako bat nabarmentzen da…

Ness aintzirako munstro ñimiño bat bezala, Mendixur aintzirako ur lasaietatik sortzen da gazte honen lepo liraina, murgi haundiko gaztetxo…

somormujo lavanco
Zer deitu didazuuuu??? Bilatu ispilu bat, tira!

… janaria eskuratzeko gai izan arren, urtegi osoan zehar gurasoaren atzetik ibiltzea nahiago duen gazte bat…

somormujo lavanco
Arrantzan badaki, artista bikaina da, baina oso amazulo izanez…

… bere trikimailu eta bihurrikeriekin barre eginaraziz. Lehenik eta behin, urrutitik begiratzen dio bere irakasleari nola ematen zaion arrantza…

somormujo lavanco
Hor dago amatxo, begira zer arrain puska aberatsa duen mokoan…

Eta hori disimulatuz eta harrapakinez harrapakina irentsiz urruntzen da, bere umeari arreta handirik eskaini gabe…

somormujo lavanco
Urrutixeago noa, umea tripaundi bat atera zait eta ez dit bakean afaltzen uzten.

… gero, gaztetxoak erabakitzen duenean arrainak itxura ona duela besteren mokoan, lasterketa frenetiko bat hasten du garrasitxoen artean, amaren atzetik…

somormujo lavanco
Banoala banoalaaaaa, arraintxo hori niretzaaaat!!!

… amak erabakitzen duen bitartean hezitzaileagoa dela kontrako norabidean igeri egitea…

somormujo lavanco
Izan ere, umea adinekoa da, egunen batean independizatu egin behar da…

… eta bere umetxoa gogoz utzi.

somormujo lavanco
Buf, hainbeste lasterketa ezer lortu gabe.

Badirudi azpijokoak emaitza eman duela: ume txikiak ale eder bat arrantzatu berri du, arnasarik hartu gabe irentsi duena.

somormujo lavanco
Orain siesta ona egin behar duzu, hainbeste esfortzu egin ondoren. Lotara!

Ilunabarra aintziran, hegazti-saldoak atsedenlekura doaz…

anochecer mendixur
anochecer mendixur

… egun bikain baten amaiera perfektua.

Alerta zuria, argi-oilar Arraizen

Abuztuaren erdialdean, udako berotan, behiek zintzarriak jotzen dituzte inguruetan…

Ring ring…. ring…. ring ring…. – Berriro dago astun hau, aldentzeko esaten dit, txakurtxoek txoriak uxatzen dizkiotelako baina ezin delako ni gabe bost minutuz bizi. Ring ring…telefonoa hartzen dut : Susurlatzen dut:

-Ez mugitu. Ez hurbildu. Ez arnastu. Bada argi-oilar eder bat, zuri-zuria, inoiz ikusi dudan gauzarik politena, hor bertan, haurrentzako jolasgunean ondoan…

ABUBILLA?? – (Oihartzunak burrunba egin du Arraizen hegalaren, Artigasen kaio zalapartatsuen eta Kobetas mendiaren zati baten artean. Uste dut garagardotegian ere entzun dutela, non oilasko pare bat ihesi atera diren).

-Sssssssssssst! argi-oilar, bai, publiportaje bat egiten ari natzaio, amaitzean deitzen dizut.

abubilla
Matxitxakon ere entzun dizute, neskatxo

Non?: Joé, itzulinguru bat eginez hurbiltzen ari naiz, ez dut ikusten… belar artean dagoen txikitxo hori da? Zerbait horia, potolotxoa…

-Ba ez, nik ikusten dudana zuhaitz berria inguratzen duten hesoletara igota dago, dotore guztia…

(Uau!!! Reguauuu!!! Sssssstttt, zuek biok ixo, horrela, formalki eta isilik…)

Vaaaale, beste siestatxo bat eguzkitan, ze goxo…
Satorrak zelatan ari naiz ni, ba…

-Nire neskek nola disimulatzen duten, hori gustatzen zait. Nondik gindoazen… ah! Argi-oilarrak!!! Horko txikitxo hori, belar artean? –

Txikitxoa dio… hurbildu eta gure ezpaten tamaina neurtzen dugu…

-Belarretan?… Ez, ea, zabuaren atzean, hesian gora, oso lasai dagoen, denbora pixka bat daramat grabatzen eta ez da inmutzen… –

Bista aurrerantz, mokoa tente, gandor luzatua, ikuspegiak gozatzen

-Kremazko gandorra erakusten du, zuri-beltza…

Nire bizkarrak zelatatuz, zerbait ikusi uste izan dut begi ertzetik…

… Moko luze eta kakotua du, bizkarra zebra bat bezala eta bularra…

Bah, ez da inor, argazkilari gizajo despistatu bat…

…zuria grisez marraz betea…

Ikusten duuuut, ba, hori, belarretan… ezta?

abubilla
Ea, neskatxo, ez zaitezela enteratu. Bi garela!!!

-Ahhhhhhhh! Orain belarrarena ikusten dut. Bai, bi dira!

Ahhhhhhhh! Orain hesikoa ikusten dut! Egia da, bi dira!

Eta justu orduantxe, bi argi-oilar pinpilik ospa egin ziren gu aho zabalik eta irribarrea ariman utzita.

Ilunabarrean kukua entzuten da…

isiltasunezko mantuak eremuak estaltzen zituenean aitona-amonen herrietan, non uda eta gure bizitzako garairik onena pasatzera joaten baikinen, beti entzuten zitzaion txandakako jakintsuari, bere etxeko atean eserita, freskotasunaz gozatzen eta ibai ondoko makalei begira:

Iluntzean kukua entzun daiteke. Ordu horretan etxera itzuli ez bazara, gauak harrapatzen zaitu eta gaua otsoz beteta dago…

cuco comun
Horrela hasi zen txanogorritxoaren ipuina..

Eta haurrok kukua kantatzen hasten zen unearen beldur ginen. Ez zuten balio «mesedez, amatxo, bost minutu gehiago» haiek, kukuaren soinuak beldurra sartzen baitzigun gorputzean, argi gutxiko farolak are distiratxu gutxiago izatea ziruditen, eta afariak gure berehalako arreta eskatzen zuen.

cuco comun
Orain ulertzen dut zergatik ihes egiten diren haurrak korrika ni ikustean…

Eta benetan kukuak nahi duenean kantatzen du. Atzo eguerdian, besterik gabe, nire baratzetik hurbil, tomate eta kalabazinen artean, txatxangorriako kantuak bere eremua markatzen zuen bitartean, hondoko soinua atera zen, ku-cu… cu-cu…

cuco comun
Egun zoragarria da, zerua garbi, urrutiko hodeiak, errekastoaren zurrumurrua… ala ekaitza dator?

Edo euria hurbiltzen zenean urrunean sartzen zen zorrotzailearen soinua bezala, kukuaren kantua ere entzun daiteke urrunean…

cuco comun
Edo agian zuk uste baino gertuago nago…

Haurtzaroko oroitzapenak dira, ipurtargien distirarekin nahasiak, egunetik egunera urriagoak diren argi-bitxillo horiek… aspaldi honetan ez dut bat ere ikusten.

cuco comun
Arraizen oraindik ehiza daitezke. Atzo, besterik gabe, batzuk afaldu nituen…

Kuku bikote horri argazkia atera zen Arraizen, 2019ko abuztuko arratsalde batean,zomorro txiki koroatuak mundua hankaz gora jarri aurretik, Baina oso hurbil entzuten da gaur… non eta nire baratzeko petrikiloa kuku-txita bat hazten ari den!
Ilunabarra dator…. cu-cu… cu-cu…

cuco comun
Ilunabarra dator…. cu-cu… cu-cu…

Gabon!