Txio musikalak migrazio-txoritxoak dira, eta noizean behin gure zelai eta herriak alaitasunez betetzen dituzte abestuz eta giroa zomorrotxuz garbitzen lagunduz.
Irailaren erdialdean Urduñara egindako bisitan, aipatutako trenbide abonuak aprobetxatuz, dantzarako gogoz ezagutu genuen gaztetxo hau.
…banoaaaa hegan egiteeeennn…
Hainbeste asalduraren zergatiarik sumatu gabe jirabiraka ikusten genuen, harik eta ondo erreparatu genion arte…
…hegan egiteeeen natooor…
…harrapakin txikiz betetako armiarma-sare bat aurkituz.
Hurbil zebilen beste musikal bat bere partea eskatzen…
Horrek bufe librea dirudi… Gorde iezadazu zerbait, lagun!
…eta bien artean nolabaiteko lankidetza ezarri zuten…
Ez dago armiarmarik begien bistan. ¡Goazen ba!
…bata goiko aldetik eta bestea mugimenduari adi…
Cachisss, harrapatuta geratu da…
…eror litekeen edozein zomorrotxuz…
Itxaron, hari hau soltatzen dizut ea baten bat erortzen den…
…Erorketa askean harrapatzeko.
Hau bai! Harrapatua!
Armiarma sare txikiarekin amaitu zutenean, beste esplorazio hegaldi bat egin zuten eta…
¡Begira! ¡Beste sare bete bat aurkitu dut!
Hau bai dela jangela beteta edukitzea!
Ni goitik eta zu behetik, denontzat dago!
Kuriosote hau operazio osoa gainbegiratzen ari zela zirudien, eta hain adi, non argazki batzuk jarrera berean ateratzen utzi baitzigun. Ez nuen inoiz hain geldi ikusi!
Bi horiek bukatu bezain laster nik amaituko dut.
Urtero bezala, eltxo-biltzaileak hemendik igarotzen dira migrazio-mugimenduetan. Baina kontatu didate batzuek geratzea erabaki dutela, gustatu zaiela lekua… Ongi etorri!
Udaberriaren hasieran, sastraken artean agertzen dira Mendebaldeko Afrikatik etorritakoen, herabeki.
Begien distiragatik bereizten gaituzte… eta motots motxagatik.
Apur bat potoloak, moko laranja luze, sabel hori eta albo arreak…
Badirudi aitona-bizarra dudala…
Eta bizkarralde arre-berdexka, kamuflaje perfektua. Erraz nahas daitezke marroietako edozein txoritxorekin, badakizu, eltxoak, sasi txinboa, buztangorriak atzetik… bizkarretik identifikatu nahi baduzu, argi daramazu.
Ez esajeratu, nik askoz profil atseginagoa dut zuen begien aurrean…
Konparatu eta bereiz dezazuen: txio-musikalak txikixeagoak eta itxura delikatuagokoak dira, ez herriko morroia dirudien sasi-txori bezalakoak…
Txio musikala, moko ilun eta txikia, eltxoak ondo harrapatzeko, baina bekain horia dut, sasia bezala.sasi arrunta, moko luzeagoa eta argi eta garbi frutazkoa, digooo, laranja! nahiago ditut zomorrorik handienak …Txio arrunta, moko ilun eta laburra, bekaina ez hain markatua. Eta hanka beltzak edo oso ilunak!
Oso gustuko ditu zuhaitz baxuak eta zuhaixka arantzatuak dituzten eremuak, ahal dela inguruko errekaren batekin. Sasien erregea da, izenak dioen bezala…
Eta elorri zuriak, eguzki dosi onarekin.
… nahiz eta beste leku gogokoenetako bat Arraiz mendiaren hegaletan dagoen: mahastiak.
Ez dut bereizketarik egiten mota guztietako baien eta fruituen artean. Eta hainbeste janari begetarianoren artean, noizean behin zomorroren bat erortzen da.
Zuhaixka-bilbaduran ezkutatzen ditu habiak, landare batzuen kimu kotoitsuak eta armiarmen ehuna aprobetxatuz, oso nahasketa gogorra.
Gure ugalketa-eremuetan geratzen gara udaren amaierara arte, kumeak indartsu daudenean eta urrutira hegan egin dezaketenean, Afrikako berora, non negua pasatzen dugun.
Eta… ba al dakizu zergatik deitzen zaion sasi poliglota?
Bere kantu gutxi gora-behera melodiatsuen artean beste espezie batzuen imitazioak sartzen ditu, horrela hizkuntzetako aditu bihurtuz!
Edo imitatzaile on batean behintzat…
Egunen batean zutaz esaten duten guztia kontatuko dizut, jiji.
Mendi eta landetan bizi ohi den txoritxo. Udazkenean, klima hobeen bila doazen migrazio-taldeak bizi diren aleekin elkartzen dira aldi baterako. Pare bat hilabetez, soroak txori txiki horietaz betetzen dira eltxo eta larben bila, nekazariei euren lanarekin lagunduz.
Abiadura aurpegia jarriz, aireratzeko prest
Pintzelkada horiak dituzten tonu berdexkak duena, marroi-koloreko hankak – txio arruntaren aldean, beltzagoak eta finagoak-, moko mehe-mehea eta itxura biribildua.
Lasai dago eguna gaur, ea pixka bat animatzen den…
Eta bere bekain hori berezia, begian marra ilun fin bat duela
Nire amak esaten bazidan zein ederra naizen…
Kolorazio olibazeoaren bizkarra
Olibondo batean erabat oharkabean pasatuko nintzateke!
Alboak zurixka, kontraste gisa… aurki dezakegun txoritxo disimulatuenetako bat da. Ez dago ezer deigarririk bere baitan, baina xarmangarria da bere soiltasunean.
Baina ez nazazu txolarre batekin nahastu, handiagoak dira eta!
Partekatu egiten dute lekua txontekin, karnabekin, txinbo kaskabeltzekin, txatxangorriekin…
Elkarrekin hegan egitea gustatzen zaigu, baina ez nahasiak
Elkarrekin hegan egiten dute talde mistoetan, ereindakoetatik behiz betetako zelaietaraino, Arraizko magaletan.
Zein dotore ematen dut eta zenbat gustatzen zaidan behien hanken artean mokokatzea.
Eta han topo egin genuen «sinpatiko» horrekin, egun haizetsu batean adarrari tinko helduta, siesta labur baterako posturatxoa hartzen ari zela zirudiena.
Orain, posturatxoa hartuta…
Eta hantxe utzi genuen, disimulatzen…
Baina begira daudenak alde egin bezain laster, begiak itxi eta atseden txiki bat hartuko dut.
Egun argitsuetan, eguzkiak goardia jaisten duenean eta bere azken izpi zeiharrak igortzen dituenean, gainerako egunetan enfokatuz bezala, eta argazki-zeregina uzteari uko egiten diogunean, harrigarria da argazkietan islatzen den urre-koloreko efektua.
Gure kaskabeltz handiko irudi honetan, aire glaziarreko eguna zen neguan.
Gaur egun fresko pixka bat egiten du, eta lumaz betetako berokia jarri dut
Gure txoritxoak halo magiko batez janzten dira, ipuin eta kondairetako protagonista bihurtuz. Hori da, hain zuzen ere, irailean bertan eguzki berantiarreko bainu batez gozatzen ari zela zirudien buztanzuri arrunt honen kasua.
Marratxo eta marratxo artean, jauzi txiki baten ondoren lurrera noa, zizare txiki bat hartzen dut eta nire postutxora itzultzen naiz.
Etzaten diren adarrek kolore gorrixkak hartzen dituzte, argi eta itzalen jokoan, eta gure erregetxo bekainzurik babesleku bila jardun zuen ahal zuen bezala udazkeneko biluztasunean.
Sssssss, ezkutaketan jolasean ari garela, ez esan ezer!
Elementu orok, adar batetik zuhaizti garaienera, berotasun sentsazio handiagoa ematen du.
Kasu honetan, aire ederreko txio hori honek, jada lehorrak zeuden mahastiak, babesleku on bat zirela erabaki zuen. Mahatsak amaitu arte…
Uda osoa eltxo potoloak jaten, eta orain argaltzera jartzen dira, ainsss
Aire lokartua zuen txolarre honek urte osoan hostoz mantentzen diren zuhaixka bakanetako bat aukeratu zuen. Komunitate ugaria osatu dute Arraiz gainan dauden ostalaritza establezimenduetatik gertu, beti giza espezietik gertu…
lo-kuluxka egingo dut afaltzeko ordura arte…
Begirada inkisitiboko txonta dotorea, eguneko ordu honetako berogailu epelaz gozatuz, ekainaren amaieran, uda sartu baita.
Atseden pixka bat hartzen ari naiz. Lagunekin geratu naiz mahastia garbitzeko, eta oso lan gogorra da…
Eta txio arrunta, arreta handiagoz arratsean hautseztatzen dituzten eltxoei, haien elikaduraren oinarri. Eta udaberriko egun haietan aaaaasko zeuden…
Gure ohiko lankideaz ahaztu gabe, edozein ordutegi, denboraldi, egunsenti, eguerdi edo ilunabarretan, haize hotza egin, euria edo eguzkia. Izan ere, gauez argazkiak ateratzearena pixka bat zaila egiten zaigu, edo bestela… protagonista absolutua izango litzateke: beti dago txatxangorria. Atzo bertan. Etxe ondoko zuhaiztian. Edozein egunetan etorriko da gurekin bizitzera.
Ah! Eta goizero esnatzen gaituela. Beti bezala, plazer bat, eskerrik asko etortzeagatik!
Zure esanetara! Argazkiak atera nahi dituzun guztietan, lehena izan nahi dut!
Irailaren amaieran, pikuetan geratzen ziren piku haiek janari gozo eta ugaria ematen zieten garai hartan zelai hobe eta eguzkitsuen bila migratzen zuten milaka txoritxori.
buztangorri iluna
Beraz, urriaren erdialdetik oso zabalduta zegoen haragi delikatuzko hurrupa hauek, tximberarekin, ehizara ateratzeko ohitura, hain janari ugarirekin bere tamaina bikoiztu eta mokadu eder bihurtzen baitziren.
buztanzuri
Gaur egun praktika hori desagertu egin da, eta soroak pozez eta txingarraz beterik uzten dizkigu, txoriaren adikzioez gozatzeko. Eta hona hemen zalantza… badakizu txinboen taldean zein lumadun motakoa dauden?
pitxar-txar
Jakinduria herrikoiko hainbat iturri nahasiz, aita-amen, amamen eta adineko jende errespetagarriaren artean, arriskatu gara zerrenda txiki bat egitera…
txio musikala
Hauek dira platerean imajinatzen ez ditudan lau edertasun…
