udaberria – Página 2

Eskurtzeko parkea, Iralan

Gure txoritarako irteeretan ikusnahi bat baino gehiago aurkitzen ditugu: argazki-kamera batekin ikusten gaituztelako hurbiltzen zaizkigun pertsonak eta inguruan zer dagoen interesgarria jakin nahi dutenak, helburuaren aurrean salto egiten duten haur jostalariak, berriketa gogoa duten adineko emakumeak… laburbilduz, entretenitzeko eta gozatzeko gogoa duten jendea. Eta ez ditzagun ahantz gure abentura-lagun maitagarrian hainbat interes ezberdinak dituzten txakurtxoen jabeak.

Denei kontatzen diegu istorio eta proposamen bera: begiratu zure ingurura. Hain gaude ohituta bizitza presaka bizitzera, non ahaztu egiten baitzaigu benetan gizaki egiten gaituenaz gozatzea: Lur planetan bizi diren espezieetako batekoak gara, gure ekosistemaren parte diren izaki bizidunek partekatzen duten planeta.

rana charca — … eta zaharrenek gogoratuko dute inguruko urmaelak igeltsuz beteta zeudela…

Naturaren edertasuna zure ondoan dago, lasai begiratu nahi baduzu.

abejorro flor — Nondik uste duzu ateratzen dela hainbeste gustatzen zaizun ezti aberats hori?

Eta, lagin horretarako, botoi bat: Eskurtze parkea, Irala auzoan. Bertan, haurrak zuhaitzetara igotzen dira, gurasoek neska-mutilen zirenean askatasuna gogoratzen duten bitartean.

petirrojo Eskurtze — Eta ni arduratuko naiz minik har ez dezaten.

Aitona-amonek hurbiltzen zaizkien zozoak izutuz paseatzen dute, nerabeek txontekin ogitartekoa partekatzen dute eta kanidoek gehien gustatzen zaiena egiten dute: jolastea.

Zuhaitzen adaburuen artean kirrinkak entzuten dira: hala dirudite behintzat, talde oso bat txutxumutxuka balego bezala… eta ez. Zure arreta eskatzen duen txirriskil arrunt txiki bat besterik ez da…

serin verdecillo — Kantu bitxi samarra daukat: bisagra herdoildua bezalako kirrinka.

Txonta koloretsuak, garai honetan bularra grina gorriz tindatzen dutenak, gizakiengana hurbiltzen dira txolarreak imitatuz, pipak jaten gazte asko dagoela jakinik…

pinzon macho Eskurtze — Hemen eguzkitan eserita txurumbelek korrika egiten duten bitartean…

Zozo bikote hau zizare mamitsuenak hartzeko lehiatzen diren bitartean…

mirlos Eskurtze — Ez zaitez horrela jarri, laztana, oraintxe noa beste baten bila…

… birigarroak inguruko adar batetik begiratzen die…

zorzal Eskurtze — Espero dut borrokan zizare lodi horrek ihes egitea eta nik harrapatzea…

… txinbo kapirotatu ar honek, bere txapel beltzarekin, adar altuenen egoera kontrolatzen du…

curruca macho Eskurtze — Parke osoko ikuspegirik onenak… Ui! Ume hori uretara sartuko da… badator aitite bera erreskatatzera, ondo egina!

Eta beti presente dagoen txolarreak legearen agente lanak egiten ditu.

gorrion Eskurtze — Egun osoa bakea jartzen txoritxo zoro artean…

Baina freskatzeko eta indarberritzeko orduan, denak leku berera joaten dira: nolabaiteko gitarra itxura ematen dioten zuhaixkaz inguratutako ur-jauzi txikia.

Txirriskil arrunt bikotea

Zozoa beroaldia bustitzen

mirlo macho Eskurtze — Egia esan, ezkutatzen ari naiz, chisssst, ez dadila jakin…

Xirulari karnaba hauek.

jilgueros Eskurtze — ibaiak kantatzen dueneaaaaan, ura eramaten duuuu, eta fresko-fresko dagoooo, ubidearenaaaa,lailolailolaaaaa

Birigarroa askariaren ostean

Txinbo kaskabeltz emea

curruca capirotada hembra Eskurtze — Nire mutilak zelatatzen duen bitartean, ni polit polita jartzen naiz.

Kolorez betetako hegal-hedapen batekin oparitzen digun txonta

Ustekabean harrapatu gintuen eulitxori beltz txiki hau

papamoscas cerrojillo Eskurtze — Nire eztei-koloreek salatzen naute… beste batean oharkabean pasatuko nintzatekeen.

Eta, jakina, ordena mantentzeaz arduratzen dena. Ondo merezitako atsedena igerilekuan!

Bai, hemen, Eskurtze parkean, jendez inguratuta, zarataren erdian, errepidearen ondoan… Bilbo erdialdean. Gurekin doazen hegaztiak sinetsarazten digutena baino askoz indartsuagoak eta bizidunagoak dira. Hainbesteraino, non, berriro konfinatuko bagintuzte, hiriaren jabe bihurtuko bailirateke. denboraren poderioz …

Belatz gorriak Errekalden

Bilbo ibar batean dago kokatua, mendiz inguratuta, eta Rekaldeberri auzoa gure Arraiz mendi maitearen magalean ezkutatzen da.

Arraiz campa — Zuhaitza txikiak hesiz babestuta, indartsu haz daitezen…

Arraiz potro — Udaberrian jaiotako moxaltxo berriak…

Arraiz vaca duchas — Munduko mundu behirik azkarrenak…

ardilla Arraiz — Katagorriak, eskalatzaile eta piñoijale direnak

Eta harrapari asko, hala nola miru beltz eta miru gorriak, sai arreak, sai zuriak eta belatz gorri xarmantak.

cernicalo pose cernirse — Bere pose bereizgarrian harrapakinen bila «erortzeko»

Eta haize-boladen aurrean geldirik egoteko gaitasuna

Eta hauetaz dihardu gaurko postak: Errekalden bertan bizi diren batzuez, inguruko baratzeetan janari ugari aurkitzen dutela aprobetxatuz: sagutxoak, intsektuak, txoritxoak, zizareak…

cernicalo macho — Altube kaleko bihurguneetan, harrizko ataria, seigarren solairua.

Non mendiko mozketak amilotz urdinei, kazkabeltz handiei, txio-arruntei, buztangorri ilunei… ematen die aterpea, harrapari txiki hori zeruan agertzen denean ezkutatzen baitira.

cernicalo comun hembra — Ez dut ikusten zergatik gaituzten hain beldur neska on aurpegi honekin…

Urteak daramatzate inguru honetan bizitzen, egoiliarren eta ibiltarien gozamenerako…

Egia esan, ni naiz auzoa zaintzen duena…

… eta haren presentzia dokumentatzen dugun gu bezalako begiluzeengandik, hegaz nabarmenduz arra, buru grisekoa, isats argia luma beltzen puntekin, eta tonu okrea igota bularrean …

cernicalo macho en vuelo — Nire etxeko sarrera babesten…

… eta emea , bere buztanak lerro markatuagoak erakusten dituena eta lurrezko tonu duela , gorputza askoz ere moteatuta…

cernicalo hembra en vuelo — Rondita ikuskatzailea egiten…

Egun hauetan jarduera bizia egin dute, beren asmoak argi uzten zituzten dei eta deiekin…

cernicalos procreando — Udaberriko gauzak…ze poztu egiten gaituzte…

…batzuei akituta uzten daudela diruditenak…

…eta beste batzuei ez hainbeste.

cernicalo hembra — Festa, festa, festa, festa! Da nahi dudana!

Hurrengo belaunaldia ezagutzeko zortea izatea espero dugu.

Espe baratzeko neskari eta BULLY klaneko matriarkari eskainia.

Ipurzuri arrunt Arraizen

Txolarre baten tamainako txoritxo hori gure lurretan agertzen da martxotik maiatzera, eta gurekin egoten da hurrengo migraziora arte, irailetik urrira arte, orduan erabakitzen baitute lagunekin alde egin edo negua hemen eman.

collalba gris — Apirilaren erdialdean gaude, eremua baloratzera etorri gara. A ze ikuspegiak ditugun hemendik, itsasoraino ikusten da!!!

Negua igarotzea Afrikako eremuetan nahiago dute, beroa asko gustatzen zaiela dirudi, baina ugalketa-garairako eremu ez hain sutsuak aukeratzen dituzte, Arraizeko zelai berdeak, esaterako.

Pare bat urte ziren elkar ikusten ez zutela, eta harritu egin gintuen bikote honek. Emeak neurritsuagoak dira eztei-jantzietan, eta begiaren marrak bereizten ditu batez ere…

… argi eta garbi iristen dela aurikularreraino arren kasuan, antifaz bat bezala. Bikotea bilatzeko garaian gaudenez, beren galarik onenak janzten dituzte: tonu okre biziko bularra, bizkar arre-grisaxka, eguzkitako betaurrekoak…

… konkistarako prest.

Ipurzuri arrunta monogamoa da, eta horrek esan nahi du bikote bera dutela bizitza osoan. Beno, ez denak, beti dago salbuespenen bat.

collalba gris hembra — Eta ni harroputzena aukeratzera joan nintzen…

Zulotxoak bilatzen dituzte harri artean, eta habia bat egiten dute goroldioz eta hostoz…

… mendi gaineko hondakinen ondoan bi hauek egiten ari zirela ziruditen bezala…

…baina ez genuen jakin lortu ote zuten.

Informatzen jarraituko dugu!!!

Carduelis eta Spinus: Karnabak

Biak dira Carduelis izenez ezagunagoa den jilgueril espeziekoak. Alaiak, zoriontsuak, urduriak, dibertigarriak, barregarriak, kantu txinpartatsua, koloreagatik argi eta garbi bereizten direnak.

Bertako jilgueroaren kasuan,karnaba, ofizialki Carduelis Carduelis deitua, kardutik-kardura ibiltzeko duen zaletasunagatik, bere haziez elikatuz,

jilguero común — Karduak gustatzen zaizkit/kardurantz joaten naiz/klikatzen ez didala ikusten duzu/karduaren gainean nago

argi eta garbi nabarmentzen da bere aurpegi gorrixka, bere inguruan halo zurixka eta banda iluna dituela. Bizkarra arrea, hegoak puntilla urreztatuarekin eta orban zuriak beltzaren gainean muturretan. Deigarria, ezta?

Txikiak izan ezik, askoz disimulatuagoak baitira.

jilguero lugano — Oihaneko legea da: kamuflatuta izan edo jan egiten zaituzte…

Hala ere, Luganoa-Tarin(Carduelis Spinus) berde-horixka da, ukitu beltzekin, eta askoz ere oharkabean pasatzen da.

Gezurra dirudi Carduelisen lehengusua izatea…

Izan ere, txirriskil-arruntarekin nahasten da.

Hemen Txirriskila argazkitxo bat, konpara dezazuen.

Karnaba arruntak zelaiak eta arboladiak atsegin dituen bezala, Luganori gehiago gustatzen zaizkiona errekastoetatik gertu dauden eremuak dira, non bainu lasai batez gozatzeko eguzkiaren izpien azpian…

(Nahiz eta karnaba arruntak ere bainu on bat izaten duen noizean behin…)

Ea ulertzen dudan… Guarro deitzen didazu???

Eta Retuertoko errekatxo honetan talde txiki bat aurkitzeko zortea izan genuen…

… luganoak beraien buruak apaintzen. Eta bertakoek eguerdiko bermutxoaz gozatzen zuten bitartean…

Ados, jakinaren gainean nago. Post hau nire lehengusuena da, «desteñatuak…». Banoa nire koloreekin beste norabait…

… txori-zaleok tribu jilgerilareki liluratuta geunden…

… emeak eta gazteak bereiziz…

… arrak, kapirote bidez identifika daitezkeenak.

Hegoak berdinak dira, baina guk txapela beltza daramagu, Bilbokoak garela ikus dadin…

Txaplata lasaigarri baten eta triskantza batzuen ondoren…

Ez garela garrasika ari, gure hitz egiteko modua dela!!!

…eta bakea jartzea zetorrela zirudien txolarre baten bisita…

… talde txikiak hegaldia altxatu zuen, errekatxoa bere murmurio lasaigarriarekin bakarrik geratuz.

Mendira ihes egitea

Goizeko zazpietan, denak aldi berean etxetik irtenda, ordutegia oso mugatuta baitdaukagu, besterik ez dugunez … eta jendea ez nahastearren eta jendetzarik ez osatzearren, manifestazioa egin genuen azkenean, paseko araba-zozo pikartak bezala.

Ni lurrera begira noa, horrela ez dut inor agurtzen, gero maskararik eta eskularrurik gabe ikusi zaituztela esaten dute eta liatzen da…

Eta beti egongo dira begi erne zaintzaileak arrotzak antzemateko, hau da, 70 urtetik gorako pertsonak kirolarien artean, haurren orgatxoak edo peluxe-txakurrak…

Niri ez zaidala bat bera ere pasatzeko esan didatela, txakurrarekin mendira igotzen hasten direla eta gero ogiaren bila doazela esaten dizutela, eta gero aitona paseatzen ari direla, eta gero umeak irten behar badu… eta horrela ez dagoela isunak jartzeko modurik.

Edo ariketa eta nutrizioko adituak, ordu gutxi horiek ahalik eta etekinik handiena ateratzeko modurik egokienaz informatzeko.

Asko esaten dute kirola egitera joaten direla, eta garagardo-tripak eta aurpegi gorriak besterik ez ditut ikusten. Hauei bi berrogeialditan sasoian jartuko nizkieke…

Balkoi goiztiarrek pasaeran jauzika ibiltzen gaituzten bitartean, egun onak eta isun gutxi opa dizkigute. Eta iritzia emateko eskubidea erabiliz…

Juaniiiii, Pepiren semea pasatzen da hortik, begira zein ederra dagoen, pixka bat gizendu da, ez? Hamar bat kilo kalkulatzen dizkiot… baina ederra dago aurpegiz, ezta? Agur ederra!!!!

-Luma botatzen ari naizela, gaizki pentsatua! Zizare argalen dietan banauzue…

…eta gizakiek ez dute ogitartekoen hondarrik uzten, horrela ez dago mendira igotzeko indarrik…

eta ibilaldi on baten ondoren gorenera iritsi ginen, bost minutuz gozatu genuen bistez, eta behera berriro, hurrengo olatuari lekua utzi behar zaiola.

Zorroza aldera fosforito kolore asko ikusten da errepidean, txirrindularien gunea da, trafiko gutxi dago berrogeialdiarekin, hauek bai dakitela aprobetxatzen, eta denak ilaran, zein formalak!

Eta gauden bezala, kritik….. esaaaan, iritzia ematen dugu…

Eskuinaldera, Bilboko erdialdea ikusten da. Halaaaaa!!! denok korrika Abandoibarran, ez dago lekurik arkakusorentzat ere!!! Baina isun bat bera ere ez, ezta?, munizipalak ere korrika joaten ez diren bezala, hankarik ez badute, nik dakidala, autotik jaisten ez badira…

Ibilaldi motza baina gogorra izan da, eta behera jaistean gazteriari utzi diogu lekua, oraindik mendira igotzen diren 70 urtetik gorakoak, paseatzeko orduak aprobetxatuz. Han ez die birusak hartuko, ziur!!!

Gorenera igo gara, ez iturrian geratzen diren petimete horiek bezala, ogitartekoa jaten…. jeje, eta kraskatu berri dieten isuna, botiloia, bilera, otordua eta atsedena egiten ari direlako !!!

Bihar gehiago…. edo gutxiago, orain hainbeste gauza egiten uzten digutenez, ez dugu denetarako astirik!

Buztangorri iluna, ikatza ta sua

Bilboko Errekalde auzoan, Arraiz mendirako bidean, igotzeko bakarrik errepide bat dago, bihurgunez betea eta trafiko gutxikoa. Alde batean, harrizko horma dago, ebaketa bertikalean. Beste aldean, meandroetako batean, lorategi txiki bat dago, sastraka eta zuhaixkekin, Buztangorri talde baten ohiko bizilekua dena.

colirrojo tizon macho — Argi dago nire izena nondik datorren, ezta? Gorputz ia beltza eta buztantxo gorrixka arretan

Egun batzuetan haiei begira egon ondoren, argazki saio trinko bat egitea erabaki genuen… giza espeziera hain ohituta zeudela konturatuta, ia txolarreak bezala portatzen zirela, beldurrik gabe.

colirrojo tizon hembra — Eta belusezko traje gris eder bat emeengan, disimulatuagokoa

Etsaitasun apur batekin ere begiratzen gintuzten… beharbada gehiegi sartzen ari ginen haren eremuan…

colirrojo tizon macho mirando — Begiratu niri ondo! Nire hanka beltzak eta bular grisa estimatzen dira eta

Edo ez ziguten jaramonik egiten. Beste gizaki bat gehiago hemendik pasatzen, buf, asperdura baino…

colirrojo tizon hembra mirando — Nire gorpuaren behealdea tonu beroagokoa da… Mmmmm xanpain grisa?

Zuhaixken oinetan, ama naturak zizare sorta eskuzabala ematen du…

colirrojo tizon macho espalda — Nire bizkar ia beltzarekin kontrastean, hegoetan zuria eta isatsarean gorria nabarmentzen dira

Eta eremu harritsuaren ondoan, babesteko gune ezin hobea

colirrojo tizon juvenil — Kumeak nabaritugabeak pasatzen dira, tonu monokordekoak, mokoan marra zurixka

Gune horren zati batean metalezko sare bat jarri zuten prebentzio gisa, eta buztangorriek habiak eraikitzeko baliatu dute han, kaskabeltz eta amilotxen konpainian.