Joan den hilean Trapagarango ahatetxo urdinxkak (basahateak) bisitatu genituen eta, begira nondik, saria izan genuen: ahate joyuyo bat. Nondik atera da?
Ez zirudien oso deigarria bere senide europarrenen artean,… bakarrik…desberdina ematen zuen…
… azentu desberdineko lagun batek bisitatzen gaituenean bezala, eta denek ezagutu nahi dutenean bezala, nobedadeagatik. Ez dela hobea, ezta okerragoa ere, baina kortxolis! Berria da!!!
Izan ere, ahate hau etorri berria zen. Urteetan ondo sartutako oinezko batek esan zidanez, bezperan iritsi zen…
… eta bai, hasiberria zirudien, koadrilako gainerakoek pixka bat baztertua baitzuten…
… eta nohizean behin bultzadaren bat edo beste ematen zioten
«Ahatekada kriminaletik» ezkutatzen eta ibaiaren bihurgune batean babesten ari zela ikusi genuen.
Handik kontu handiz jaisten hasi zen korrontera iritsi arte…
… uraren indarragatik bere burua eramaten uzten zuen bitartean…
… urmael txiki batera iritsi arte,
non lasai geratu baitzen.
Gaur haren egoera egiaztatu dugu berriro, eta asko harritu gaitu…
… hobekuntza argi bat aurkitzea. Ederragoa dago, altuagoa…koloretsuagoa.
Masailetan zituen «kalte» txikiak luma berri zoragarriz estali dira…
…lumaje osoa koloretsua eta irmoa da, ezin hobeto delineatua…
… egoera onean dagoen ale bati dagokion bezala. Burua, mokoa inguratzen duten lerroak, bularraren marrazkia…
… itxura guztien arabera badirudi gure gaztetxoa bizitzeko leku on batera iritsi dela.
Izan daiteke eklipse garaia igaro zela, ahateek lumak aldatzen dituztenean, eta horregatik zirudien hain desangelaoa…
… baina gustatzen zaigu pentsatzea bere hobekuntza dagoeneko erabat integratuta egotearen ondorio dela!
Bizitzak ematen dizkizun sorpresatxoak… bizitza eta gure ohiko paseoak Abusu inguruan, zehazkiago, ikastolaren ondoko zubian.
Inguru honetan indioilar zuri bat bizi da aspalditik. Bai, ondo irakurri duzu, indiolar-erreal-zuri-bat. Hemen duzu, ikus dezazun ez zaitudala engainatzen…
Zalantzarik bazenuen, indioilarra naiz, erreala eta …zuri-jaspeatuta naiz, oraindik hazten ari naizela.
Auzoko emakume batek kontatu zigunez, hilabete inguru zeraman han inguruan, segur aski ez oso urruneko eskortaren batetik ihes eginda… Egun batean iritsi zen, giro ona gustatu zitzaion eta geratu egin zen.
Ez dakizu zer ibilaldi gogorra egin dudan, zeren uste baduzu honaino hegan etorri naizela…
Ez dauka identifikaziorik, ez eraztunik, ez inolako txaparik. Tira, erabat ezezaguna. Ez du jaberik izan behar… eta honek erreklamatu nahi badu, ezin du frogatu berea denik.
Identitatez aldatu dut, ez nazaten lokalizatu…
Buruko lumatxak eta txokolateko-zikin kolore kontuan hartuta, badakigu ale gaztea dela.
Denborarekin, lumatxo sinple horiek koroatxo barregarri bihurtuko dira.
Eta beren ibilera dela eta, makurrago, -arrak tente eta oilaskotxu ibiltzen direla suposatzen da-baliteke eme bat izatea. Baina inor ez da itsasadarrera jaitsi galdetzera!
Eta ez dadila inor ausartu ni gogaitzera etortzen, mokokada bat irabazten du eta!
Badirudi ondo moldatzen dela kaioekin, ahateekin, Niloko antzarekin, ubarroiekin, kulixka txikiekin… baita katuekin ere.
Ibaiaren bazter honetan, bakoitzak bere espazioa du. Ikusten duzu, ni bezalako atzerritar batek ere lursail txiki bat aurkitu du…
Espero dezagun euriak eta ur-mailaren igoerak ez diotela estutu bukatzen…
Oraingoz ondo goaz, azken egunetan euri dezente egin du eta hemen jarraitzen dut.
…eta errepideraino igo behar izatea edo bizitzeko beste leku bat bilatzea bultzatuta sentitu…
Imajinatzen duzu indioilar bat errepide erdian trafikoa gelditzen? Oso egokia Bilbo txirenen!
Edo agian igeri egiten ikasiko du eta inguruko beste uretako hegazti bat bihurtuko da!
Ikusiko dugu elkar, badakizu, Abusuko zubiaren azpian… Eta letxugitxoa bat ekarri nahi badidazu, ez naiz kexatuko… Baina nahiago dut urdaiazpiko ogitarteko bat!
Txirta atseginen artean, neguko ohiko bisitaria dugu, negu txirta hain zuzen, eta udako turista, zuhaitzena. Denboraldi hauetan erraza da zein den ondorioztatzea, bestea ez baitago, baina iragaitzazko garaietan bereziki zaila egiten zait kantua entzuten ez badut: gure negu-txirtak zuhaiztikoa baino bisbiseo sinpleagoa du, zeinen kantua melodiatsuagoa da. Fisikoki hain dira hain antzekoak, ezen begi hutsez ezin dut desberdintasunarik aurkitzen…
… Eta asko ikertu eta aditu askoooetan oinarritu ondoren, kontuan hartu beharreko xehetasunen zerrenda txiki bat egingo dut.
Negu-txirta: datuari adi, negua da bere garaia. Oinarrizko kantu, bisbis.
Moko fina eta oinarria edo beheko masailezurra, tonuzko: hori-laranja
Hankak kolore gehiagotan: karne-laranja.
Ikus daitekeen txirtarik ohikoena da, eta hegazti migratzaile bat Espainian neguan ikus daitekeena. Oso ohikoa da Kantauriko kostalde osoko zelai berdeetan.
Burua eta bizkarra marroi kolorekoak dira, eta oso ildaskatuta daude.
Saihetsaren ildaskadura bularrarena bezalakoa da: zeharkatzen duten marra txikiek tamaina bera dute bietan; beraz, distantzian hobeto bereizten dira, eta jarraitutasun-sentsazioa ematen dute.
Bekainak ante kolore disimulatua du, gutxi markatua.
Atzeko azazkal oso luzea. Azazkala hatzaren luzera baino askoz luzeagoa da.
Gogoan izan: uda-txirtaren oso antzekoa da, baina bereizi egin daiteke pratensea neguan agertzen delako eta zuhaiztikoa udan.
Uda-txirta (zuhaitz-txirta): udaberrian iristen da. Kantu melodiatsuagoa, nota-barietatea.
Mokoa negukoan baino sendoagoa da, eta oinarria arrosa du.
Hanka argiak, larrosagoak .
Atzeko hatzeko azazkala txikiagoa (hatza adina edo gutxiago).
Bekain zurixka, uda-txirtan baino ikusgarriagoa.
Bularraldekoa baino txikiagoa den saihetseko ildaskatua.
Udan ikusten den txirta bakarra da (alpetarra izan ezik, baina mendian dago). Lurrean elikatzen da, gainerakoak bezala, baina normalean zuhaitzetan edo zuhaixketan pausatzen da. Zuhaitz sakabanatuak, baso irekiak eta basoen ertzak dituzten txilardietan dago.
Eta Arraiz mendian ikuskizun polit hau eskaini digu: uda-txirtaren eztei-hegada. Pausaleku garai batetik, ia bertikalean igotzen da, altuenera iritsi denean abesten hasten da, eta hegal zabalduak eta isats altxatua dituen jarrera batean erortzen uzten du bere burua, jausgailu batek bezala, eta aldi berean bere melodia igortzen du.
Bis bis piuuuuuu, hamargarren solairuraino igotzen!Altueratiko jaitsiera hasita, kantu laburrak botatzen ditudan bitarteanNire neska-laguna liluratuta begiratzen bistaratzenTentsio uneak lurreratzeko pista ikustean, zuhaixka horren gorenean…Kontuz, banoalaaaaEskuinera, eskuinerago…Mmmmm. Zoragarria nire mutilaren maitasun-kantua…Ondo zoaz, dena zuzen!Zuhaixkaz oker egiten ari da…Urrunegiago joaten ari zaraaaa!Berdin dio, hegaldia errepikatzen dut primeran atera arte!
Eta errepikatu egin zuen. Hogei bat aldiz. Atseden bat hartzen zuen neskalaguna agurtzeko, eta berriro hasten zen. Lehen aldia da lagun honen eztei-hegada ikusten duguna, uda-txirta. Eta izugarri gustatu zitzaigun!
Bolueko hezegunean, txori-zaleak martin arrantzale hieskorra noiz agertuko den zain dauden bitartean, puntu urrun bat ikusten da zeruan. Puntu iluna hurbildu, handitu… eta ur lasaian sartzen da, ubarroi gazte baten itxuran ateratzen.
Lurreratze perfektua! Edo urperatze da? Eta ura hezegune batekoa denean… hezeguneratze izango da????
Txapoteo garbiz urpean igeri egiten du, mugimendu horrekin molestatzen inguruetan elikatzen ziren elurra koloreko koartza, lau ur-oilo eta dozena erdi basahate. Ur azpian pare bat luze egin ondoren, azaleratu eta hurbilen dagoen enborreraino hegan egiten du, eta horixe da argazkiak ateratzeko hoberena dela
Prest! Kendu dut jada bidaiaren hautsa.Astindua alde batera…Astindua bestera…Bibihurdikatu lepoa tantakak kentzeko…
Garbiketa-ziklo laburraren antzezpen ederra (bost minutu ere ez ditu behar izan).
Tachánnnn! Zentrifugatu bukatua. Ekin diezaiogun apaindurari!
Eta orain hasten da balleta, hondoko orkestra-musika besterik ez da falta.
… nire buruan lehen notak entzuten dira, emanaldirako prestatzen ari naiz…
Une horretan uraren zurrumurruak eta zuhaitzen hostoek haizearen konpasean sinfonia perfektua sortzen dute, dantza ospetsua gogorarazten diguna…
Beltxarga lirainaren inbidiarik ez…… delikatuak eta perfektuak dira nire lumak…… erakusgarri moduan botoi bat, barkatu, lumatxa bat…
Eta opari duin bat jaso izanaren sentsazioarekin geratu ginen. Natura eta artea espazio berean. Eskerrik asko, ubarroi gaztea.
Ikuskizun hau doan izan da! Hurrengoan txapela pasatuko dut, e!
Hurbildu zaitezte Bolueko hezegunera. Inoiz ez dago jakiterik noiz izan daitekeen hurrengo antzezpena!
Ihi-txoriarekin lehen kontaktua airea zeharkatzen duen soinu bereizgarri bat da. Eta besterik ez. Ez dago txoririk hegan, Txip! Ostaturiko hegaztirik ez dago, Txip! Ezin duzu soinu hori nondik datorren aurkitu…
Oso ondo ezkutatzen naizelako da hori…
Zerbaitek begiratzen zaituela sentitzen duzu, aztertzen zaitu, zelatatzen zaitu, Txip!
Txip, txip. txiiiiiip!
Noranahi begiratzen duzu: zerutik ezer ez, belarretik ezer ez, zeruertzetik ezer ez. Bitartean, musika fondoan Txip-Txip-Txip soinuak jarraitzen du…
Zotin iraunkor baten antza du… Txip!
Eta amore emateko zorian zaudenean, begi ertzetik irudi ñimiño bat ikusten duzu, belar-brizna baten gainean forma hartzen duena. Hain txikia? Benetan?
Eta dibertigarria, Txip!
Han dago, belar izpiko mantu berdearen gainean, edo eguzki koloreko gari-galburuan, edo bitxilore erresalatuan. Tonu lurtarreko txoritxo bat, punta zuriekin buztan motz eta biribilduan…
Tira, kontatu lumak…
… bizkar arre-gorrixka, zerrenda ilunekin gorputz osoan, sabel zurixka, eta pikotxo apur bat kurbatuta.
Ah! Eta batzuek diote putrearen ondorengoa naizela… Malagan buitrecillo esaten baitidate. Beste batzuek kagatxin deitzen didaten arren… ez dakit zergatik izango den!!!
Bada, ikusten duzuen tokian, 10 cm inguruko tamaina eta 8 eta 12 gramo arteko pisua duela, bertako izenak kontuan hartzen baditugu -hau da, eskualde bakoitzeko berezkoak-, bertako txoritxorik handiena eta indartsuena bihurtzen da.
Adi: cierrapuños, tumbabarcos (Huelva y Sevilla), tumbacarretas (Doñana), esclafamuntanyes (revientamontañas, Valencia),hau hasteko besterik ez da, bere indar neurrigabea goraipatuz.
Baina, hauek zer hartu dute? Haluzinogenoak?? Eltxo bat altxatzeko gai ez banaiz…
Badirudi Huelvan bere tamaina pixka bat puzten dutela, bueyesito deituz…
Pisuari erreferentzia eginez eta «apur bat besterik ez» esajeratuz: cienlibras, Doñana inguruan.
Beste leku batzuetan, Badajozen eta Teruelen esaterako, tamaina txikia hartzen da kontuan, eta are txikiagoa bihurtzen da: pájaro-mosca eta moscareta.
Bat txikia dela, baina euli bat baino handiagoa, eh!
Peti-rei edo reiet ere esaten zaio, errege txikia esan nahiko lukeena, l ‘Ebre deltan…
Txoritxoen erregea naizelaaaaa
… eta jatorri onomatopeikoko izen askorengatik, hala nola titet, sit, tintin, trit. Montalbanen, kexuaren txoritxoa, oilaskoak asko kexu egiten du eta!
Huelva/Sevillan, zosquitito izen atsegina erabiltzen dute.
Eta gure inguruan, ihi-txori, ihien artean dabilen txoria.
Ihi artean aurkituko nauzue… ikusi ahal banauzue. Txip!
Ikusten duzuenez, indar eta trebetasun handiko hegazti umila da herri iruditerian, mendiak hautsi eta itsasontziak hondoratzeko gai dena. Baina niretzat, beti izango da Txip-Txiiip!!! -ren erritmo nekaezinean airean saltoka hegan egiten den kantarin erresalatua.
Goza dezagun, ospa dezagun, aprobetxatu dezagun gure kultura aberasten duen barietateaz.
Limikola bitxi honek atentzioa erakartzen gaitu: bere ohiko lana harriak jasotzea da, ez gehiago ez gutxiago. Bai, ikusten duzun tokian, munduko pisu-jasotzaile trebeena itsasertzeko txori txiki bat da, nahiz eta azkenaldian, ohiko beroengatik edo turismoa egiteko grinagatik, barrualdetik ikusten den Salburua bezalako lekuetan.
Itsasertzean, ibaietako bokaletan, hezeguneetan ikus nazakezu…Ni Nojako hondartzako bista harritsuez gozatzen ari naiz
Lokatza eta lohietan nahastea gustuko duen neska txiki hau hanka laranjengatik, kolore askotako lumajeagatik eta moko motz batengatik bereizten da. Moko hori erabiliz, palanka egiten du janaria agerian uzteko.
Eta karramarrotxoa bezalako pieza gozoak lortu…
Alde nabarmena dago umatze-garaian: arrak maskara zuri-beltz eder batekin, bizkarralde laranjarekin eta marrazki bitxiko lerro beltzekin mozorrotzen dira…
eta egunero aurpegia margotzea kostatzen zaidana?
…bitartean, emeek ere koloreak aldatzen dituzte, baina ez hain modu deigarrian, marra beltzekin aurpegian eta, oro har, tonu goibelagoekin
Jada badakizue naturan haiek direla eder jartzen direnak. Bestela, ez dute emaztegairik harrapatzen…… nahiz eta gu, begiko marra margotzen dugunean, eder ederrak geratzen garen.
Bikotea bilatzeko adinean ez dauden ale helduek ez dute laranja-kolorerik, baina bai lerro beltz batzuk aurpegian, gazteen bezala
Osea, esaten ari didazu ume aurpegia dudala?
…baina kolore ilunagoa.
Eta disimulatua, harkaitz puska baten itxura emateko balio didana…
Janaria bilatzeko leku gogokoenetako bat kostaldea da, ekaitz on baten ondoren. Bertan, makilatxoen, egur hondarren, harritxoen eta algen artean bilatzen gozatzen dute.
Hondarren artean animalia txiki asko daude, baina oso elikagarriak…Eta hemen, harri honi ongi lotua, badago bat…
Hegazti bidaiariak direnez, talde handitan ikus ditzakegu migrazio-garaian, maiatzean, Europako herrialde hotzenetara ugaltzeko joaten direnean , eta irailean txitoekin itzultzen direnean.
Bidaian planifikatzen ari ginen eta pentsatu egin dugu… zertarako? Hemen oso ondo gaudela…
Baina badira batzuk umeak hemen edukitzea erabakitzen dutenak, klimagatik izango da. Edo ongi hartuak izatearen inpresioa dutelako izango da…
Euskadi leku ezin hobea iruditzen zaigu gure lehen urratsak emateko…
Eta horrela ikusi ahal izan ditugu harri-iraulien belaunaldi berriak…
Hondar fina, itsaso barea, jende bikaina…
… kostaldean, Algortan, esaterako, ontziralekuetan, Portugaleten eta, batez ere, Bolako hondartzako arroketan, non txirritxoekin eta lertxunekin elkartzen baitira.
…eta pintxo gozo, gozoak!
Izan zaitezte ongi etorriak, oso gustoko dugu zuek ikustea!!!
Nojan gure bigarren egoitza daukagula esan liteke: prezio merke baten truke eta kanpadenda muntatzen trebezia apur baten truke, Los Molinos kanpinaren abegikortasunaz goza dezakegu, gure pizpireta txakurtxoarekin batera, Itzal.
Hori da kanpatzeak duena: egunsentiak eguzkia begitan eta ilunabarrean izarrak ikusten, hori guztia bertako txoritxoen zalapartarekin batera. Eta hondartzaaaa!!!!
Eguerdirako iritsi ginen, eta gure zain zegoen mutiko hori ilehoriegia, arratoigileen ohiko tonuetarako. Zalantzan geratu giñen busardoa den ala ez, mirua dirudi, baina miru argia da, ez da mirua, begira hegaletan duen marrazkiari… Azkenean, hegan ikusi ez genuenez, zapelaitza zela erabaki genuen.
A zer txapa ematen didaten bi hauek, ez didate saguan kontzentratzen uzten…
Salako adituren batek mirua dela zin egiten badit, inoiz ikusi dudan argiena izango liteke. Beraz, nik neurearekin jarraitzen dut. Za-pe-laitz!
Azkenean, badoaz. Edonork esaten die jatorri galiziar-bikingoa dudala…
Trengandin hondartzan azkar bainatu ondoren, Victoriako padurako begiratokiaren ondoan atseden hartu egiten dugu. Han ikusi genuen duela pare bat urte musker berdeurdin zoragarri hau, liluratuta utzi gintuena. Eta geunden bezala, ogitarteko bat jan genuen, hondartzak gosea ematen du
Basotik irtetera arriskatzen naizen egun baterako, txoritxozaleekin topatu egiten dut… eta ez nuen astirik izan mihia erakusteko ere!
Mokadua bukatuta, Hegaztien Errotara hurbildu giñen, eta Victoria padurara hurbiltzen direnak hegazti guztiak ikusi ditugu bertan. Han zehar bazihoazen zankaluze batzuk, aurten asko etorri baitira hona
Leku egokia iruditu zitzaidan habia egiteko…
Zerbaitek zerikusia izango du harraparien presentzia txikiagoarekin. (Ez dakit, niri kontatu didate…) Dirudienez, lertxun gutxiago dagoenean, gainerako hegaztiak lasaiago daude eta…
Arrautza gehiago jartzen ditugu, txita gehiago jaiotzen dira, janari gehiago dugu…
… baldintza hobeak daude finkatzeko eta ugaltzeko.
Bestalde, harrituta geratu ginen kopetazuri gutxi zeudela ikustean, ohituta baikeunden leku honetan asko ikustera…
Eta uretatik kanpo, orain kontatzen dizut zergatik…
… eta esan ziguten aurten beltxargak paduraren jabe egin direla, beste hegazti batzuei gailenduz…
Lumak ukitzen dizkidatenean bakarrik.
Eta izaera makurra dutenez -mahatz txarra ez esatearren-, kopetazuriek leku lasaiagoak aukeratu dituzte habia egiteko.
Ezer ez, dena mingain gaiztoak, begira zer txoritxo onaren aurpegia dudan
Ostertza arakatuz, lertxun morea ezagutu genuen, hareatzak patruilatuz…
Ezkerrean uroiloak daude, eskuinean zankaluzeak, eta han urrutian txoritxozale pare bat…
…begiaren ertzetik zerbait antzeman zuen arte…
Begira, hortik dator gaurko bazkaria…
…eta kamera fokuratzeko behar izan genuen denbora laburrean, harrapakina harrapatua zuen.
Argazkia atera arte itxaroten badut, mokadua galdu egiten dut…
Orduan hasi zen ikuskizuna: zomorro hau oso handia bada eta gaznateagatik sartzen ez bada, irentsi eta berriro botatzen dudala…
Ikus dezagun, txoritxozale, zuri gustatzen zaizu janariak eztarrian kilimak egitea? Hori dela eta…
Hiru ahalegin egin behar izan zituen gure ustez arratoi bat zena irensteko. Eta gero guztiz geldi-geldi geratu zen, animalitxoa eztarrian behera zihoala…
Lertxuna bakean utzi eta espatula polit batengana gure atenzioa itzuli egin genuen, apaindutzeko prozesu betean.
Lumak garbitzeko ikasgai praktikoa: baxuetatik hasi, beti lokatzez betetzen baitira…
Nahiz eta umeak errota bisitatzen ibili hainbeste barietateren aurrean gogotsu, eta gurasoak algaradaz gozatzen, berak bereari jarraitzen zion…
Masaje on bat gerrialdean, zomorro ezkutuak garbitzen…Ez ahaztu hankak, agian karramarro despistatu bat aurkituko dugu…Eta orain siesta pixka bat, hainbeste luma garbitzeak asko nekatzen duela.
Zuriz jantzitako andereñoaren eta hankzluzeen behaketan guztiok murgildurik, mutiko txiki baten ahotsa entzun zen:
Eta hori zer da? Pinguino bat?
Eta bat-batean denak argazkiak ateratzen ari ginen. Amiltxoria!
Uy, ume horrek betaurrekoak behar dituela uste dut…Nik hankak nire lagun pinguinoak baino askoz luzeagoak ditut, baina lertxuneen baino laburragoak, nire lehengusinak izan ere.
Lertxunen ahaidea izan arren, itxura biribilagoa eta «pinguinila» duela aitortu behar da.
Eta lumatxo eder pilo bat buruan…… andregaia bilatzeko balio didatenak.
Hegaztien Errotara bisitari gehiago iristearekin batera, eta eguneko nekea kontuan hartuta, etorkizuneko txoritxozaleengandik aldendu eta bisitaren azken argazkia atera genuen: sugandila eder hau eguzkia hartzen kanpoko harrietan.
Eta gure argazkietan txolarreak bilatzen dituzten guztientzat, jakin ezazue ez garela haietaz ahazten. Egia esan, oso presente daude gure argazki guztietan.
Gure inguruko txoritxorik ohikoena da, hiri-altzariez jabetzen ikusten duguna da: barandetan…
…parkeen egituretan…
…hiri osoan landatutako zuhaitzetan…
…lorategiak eta florestak.
Eta inoiz, inoiz, inoiz huts egiten ez duen lekuan: taberna eta terrazako inguruan ibiltzen da, eta beldur izpirik gabe agertzen da askariaren hondarretara.
Hainbesteko lotsagabekeriaz, non familiako beste kide baten itxura izan lezakeen.
Eta zaila egiten zaigu haien eskakizunei ezetz egitea…
…azken ogi-apurra irentsen diren arte. Eta deskuidatzen bazara, beste ogitarteko bat eskatzen dizute!
Ikus dezagun otsailaren 3ko ilunabarrean hartutako ilargi eder-ederra.
Eta zer gertatu da egun berriko esnatzean?? Izan ere, goizean goiz, txoritxoak aharrausika hasten ari direnean, elur-orein, bizi, bizi, bizitu egin da. Veni, vidi, vici...
… eta ez dela ezer ikusten. Hemen gure txori-zaleak mendira igotzeko une ezin hobea dela erabakitzen du . (Eta hemen kontatzen dizkigu gauza interesgarri batzuk, mendiak ibiltzen hasi nahi baduzu)
Esan eta egin, makila eskuan eta gogo onez, Pagaren gailurreraino igotzen da, guztiok ondo ezagutzen dugun babeslekura hurbiltzen da, non arima salda eder batez berotu. Eta atseden txiki bat hartzen du.
Baaaaina, ez du kamera etxean uzten, ezta egun batez ere. Beraz, ondo eserita egonda poltsikoa urratzen du, zeinean zerbait eraman ohi duen txoritxo kuriosoentzat «et voilà!! !»
Desfilea hasten da: badator diskotekako atezain aurpegia duen txonta arra.
Nirea. Esan dut, nireeeeeaaa da dena. Zerbait nahi duenak sartzeko ordaindu dezala
Gure txori-zalea merezitako ogitartekoaz gozatzen ari den bitartean, nuptzialaurreko kolore biziko hegazti txiki hau inguruan paseatzen ari da jakirik onena ikuskatuz.
Pipaz betetako buffeta, fresko-freskoak buffeta. Eta guztiak niretzaaat
Bazkari on baterako hornidurak biltzen ditu eta zuhurki erretiratzen da. Segundora, kaskabeltz handia inguruko zuhaitzetik jaisten da, bertatik bere tit-tit erritmikoa abesten baitzuen, mokadu on bat hartu eta altuerara itzultzen da.
Baina zer ikusten dute nire begiek? Kakahueteeeeeeeeeeaaaak dago! Ea zenbat sartzen zaizkidan mokoan
Eta orduan da txoritxoen joan-etorria lauso samarra bihurtzen dela. Pinu kaskabeltz bera da, ala familia osoarekin etorri da?
Sssssslurp!
Lotsati hasten da, maluta txiki bat txikituz dastatzaile on gisa, biotzerre ez eukitzeko
Zatirik txikienak mozteko eskatu behar dut, mokoan sartzen ez zaizkidanak.
…eta gora dator, gustatzen zaiola dirudi
Hau despentsarako eramango dut.
eta berriro dator… ez nago ziur, uste dut ez dela txoritxo bera.
Jo! Goxo-goxoa dela!
…edo tripaundi bat da!!!
Pufff…Enpatxatu egingo naiz.
Pinu kaskabeltzaren atzean, lotsati, salto-saltoka, amilotz urdiña agertzen da. Zeharka begiratzen dio inguruko txakurtxoari, eta arrisku-aukerak baztertzen dituela dirudi: kanidoa oso entretenituta dago txorizodun ogi hondarrekin
Otsoaren ondorengoa gizakiak mimatzen dituen bitartean, nik aprobetxatu egiten dut…
Duen moko txikiarekin bat etorriz, mami nimiño bat aukeratu…eta behin baino gehiagotan errepikatzen du. Ez trabatzeko izango da
…nahiz eta nire moko txikiarekin ez nauen gehiagorako ematen.
Eta hemen dugu gure bidelapurra, beti nonahiko txtxangorria. Hala ere, ez dirudi pintxo-barran interes handirik duenik
Ni argazkirako bakarrik nago.
Harik eta «galduetatik, ibaira» erabakitzen duen arte, edo bestela esanda: hemendik pasatzen naizenez, mokadutxo bat hartzen dut.
Gure kostaldera ehunka hegazti erakartzen dituen ekaitz boladarekin
jarraitzen dugu. Eta ugaritasuna aprobetxatuz, kaio txikiak
deiturikoetan jarriko dugu arreta. Argi dago handiak ez direnei buruz
ari garela, ala ez?
Ikusmen-zorroztasunaren testa: ea hiru antxeta burubeltz aurkitzen dituzun mokogorrien artean…
Oraingo honetan, antxeta burubeltz batzuk etorri zaizkigu bisitatzera, lehengusina mokogorriekin behar bezala nahastuta, eta haien artean kaio txiki batzuk ongi etorriak sentitu dira. Eta ongi identifikatzen ez dudan besteren bat…
Ezin duzu nirekin zalantzarik izan…
Aitortu beharra daukat antxeta burubeltz bat ikusten dudan lehen aldia dela. Hainbeste urte txorien atzean eta inoiz ez dut inoiz, inoiz, inoiz ez dut ikusi antxeta burubeltzik. Ziur nago milaka mokogorrien artean ezkutatuta egongo zela, baina…
Baina ez dakizula bereizten eta kito. Ez gehiago aitzakiarik bilatu, txori-zale..
… nik ez nituen ikusten. Ba gaur bai, gaur pozik geratu naiz buru beltzak ikusteaz. Pilaka. Gazteak, helduak, kaputxoi erdiarekin, jaspeatuarekin…
Artilezko txanoa janzten ari gara, hotz honekin…
Eta oso ederrak iruditu zaizkit. Bizkar gris perla, begi itzaltsuak, moko zabala, gorri bizia eraztun beltzarekin…
Argi dago. Moko-gorri-eraztun-beltza. Eta hankak?
… hankak bezala, gorriak ere baitdira. Gorri biziduna, ez neguan granate itzali bihurtzen den mokogorrien kolorea bezalakoa, mokoa finagoa delarik. Eta hauek ere aurikularraren marka dute, hotzetik etorritako espioiak balira bezala.
Hemen mokogorria. Kontrol basera deituz, berriro diot, kontrol basera deituz. Hau burugog… diñot…burubeltzak beteta dago…
Horien artean, erraza da hegoengatik bereiztea; izan ere, burubeltzek ez dute mokogorrien lumaren punta beltzik, eta itxura askoz ere elurrezkoagoa dute…
Eta marra beltz mehe-mehe hori nire hegalen ertzean?
… baina ez garai guztietan, noizean behin aurten jaiotako aleekin topo egiten duzulako, koloreen trantsizio betean,
edo lehen negukoa, luma beltzak isatsean eta mokoa oraindik ilun, beste kaio batzuetan pentsaraz gaitzaketenak…
… edo bigarren negukoa, marka beltzak desagertzear direnean eta mokoa gorrixka bihurtzen denean…
…helduarora iritsi arte. Garai honetan hain zuri bihurtzen diren, ze maitemindu egiten gaituzte.
Esandakoa. Lumaje gris zurixka, moko gorria marka beltzarekin, burutxo jaspeatua udan beltz jarri arte. Eta hanka gorriak!
Goxo-goxoegia jartzen ari zara…
Eta hemen antxeta txikiarekin aldera dezakegu. Txikitxoa dela, baina harroputza.
Kontuz, bizkarretik hurbiltzen ari dela, despistatua egingo naiz…
Antxeta pinpirina, auzoan ezagutzen duzuenez, txikia da, lerdena, moko
finekoa eta izar-marka grisekoa buruaren goialdean. Eta hanka gorriak.
Ale hau lehen neguko gazte bat iruditzen zaigu, bere patroi koloreduna hegaletan duela.
Moko beltzarekin bere bizitzako edozein garaitan…
… bizkar grisa…
Udaberri honetan jaio naiz. Eta inork ez zidan esan hemen hainbeste hotz egiten zuenik…
…eta itxura potolotxoa. Hau gazte ale bat da, denborarekin eraldatu egingo dena…
Bizkarra gris argia bihurtzen da, baina izarra buruan gordetzen dut. eta neguan nire hankak argiago ikusten dira.
… beste kaio zuri txiki bat.
Orain bai, hemen nauzue handitan…
Eta txori-zale eta argazkilari talde bat ekaitzaren hondakin
plastikoak biltzen elkartu garela aprobetxatuz, lagun on honek hondartza
pixka bat garbitzen lagundu digu.
Ez horregatik. Pozten naiz laguntzeaz, zuek eskuz, nik mokoz !
Eguneko gauzarik onena mendebal-txori pare bat izan da. Aste osoa beraiei buruz hitz egiten entzuten, eta ezin izan ditugu ikusi… gaur arte.
tamaina txikiako hegaztiak dira, mantu grisa eta begia estaltzen duen aurpegiko orbana.
Mendebal-txori mokolodiak, neguko lumarekin ere. Kaioen artean txoritxo galdu pare bat ziruditen.
Mokoa laranja eta beltzez tartekatuta.
Asko itxaron ondoren, nahikoa hurbildu dira ederrak atera ahal izateko.
Lumatxo ilunak isatsean.
Eta, azkenean, hau da -ejem, ejem, uste dut… – antxeta hankabeltza. Gaztea, hori bai. Saldoan helduaren baten bat bazegoela dirudi, baina guk ezin izan genuen aurkitu
Hasiera batean, antxeta txikiarekin nahastu dut, hegoen marrazkiari ondo erreparatu arte. Eta buruan izar grisik ez izatean…
… baina lepoko jaspeatua despistatzen nuen…
…eta hanka beltzak…
…ala ez???
Begira, nik hemen utziko dut. Norbaitek kaioen berri badu, bota diezadala eskutxo bat faborezzzz…
