Tres escribanos

Lo reconozco, con lo listos y listados que son, no distingo las variedades de escribanos. Los entendidos me explican las características de cada cual: las rayas en la cabeza, los colores vivos, el pico ganchudo, el tamaño, las zonas habituales…y sigo igual.

He conseguido, tras muchas cavilaciones y comparativas de todas las fotos que circulan por la red, identificar al más llamativo para mí: llamativo por su color amarillo fosforito y sus dos rayas negras en la cara. Estoy hablando del escribano cerillo.

La primera vez se nos presentó en las campas de Arraiz, escondido entre la hierba, correteando entre las bisbitas, jugando al camuflaje.

escribano cerillo
De lejos se me confunde con las bisbitas, sí, pero solo de lejos, ¿Eh?

La segunda vez un poco más visible, llamando la atención del fotógrafo posado en la valla más cercana. Allí ya pudimos distinguir su espalda rojiza y los tonos intensos faciales. Las hembras con la cara más oscura…

escribano cerillo
Si no me sacas favorecida, no vuelvo…

Y ya se fue animando, hasta dejarnos estas demostraciones de cercanía

escribano cerillo
Una de perfil para que te fijes en mi ojito negro

donde se aprecia claramente el patrón negro y amarillo tan distintivo que lucen los machos.

escribano cerillo
Y otra de espalda pra que mires bien mis líneas negras entre el fondo amarillo

En una excursión a Mendixur, cerca de Vitoria, tuvimos la suerte de escuchar a cientos de escribanos soteños. Y digo escuchar porque se les veía revolotear entre la maleza pero no alcanzábamos a sacarles guapos.

Bajo la intensa luz de mediodía, entre las sombreadas hojas, nos miraba con un poco de guasa…

escribano soteño
Miradme bien: capucha oscura, línea del ojo muy marcada

Seguro que había visto mejores fotógrafos por la zona…

escribano soteño
Pecho con tonos rojizos, barbilla negra
escribano soteño
Zonas amarillas en mi vientre, cola oscura con las rectrices exteriores blancas
escribano soteño
Y ese bonito tono castaño en mi espalda, tan otoñal

Y el tercer escribano es mi gran incógnita. En un principio clasificado como escribano triguero, las marcas faciales, el plumaje y sobre todo, el tono rosado del pico inferior, me dejan en la más absoluta desorientación.

¿Es un escribano? ¿Es un triguero? ¿Es una hembra de otro escribano? hay alguien que me lo pueda aclarar??? ¿Es otro bicho cualquiera ?

escribano triguero
Miradme bien la espalda

Estaba comiendo semillas, creo que tiene rasgos de escribano, pero…tampoco soy una experta…

escribano triguero
Mi perfil más favorecedor
escribano triguero
La parte inferior de mi pico color rosado
escribano triguero
Y las marcas de mi cara. ¿Que soy?

Espero que me déis una sorpresa. ¡Gracias!

Hiru berdantzak

Aitortzen dut, diren bezain azkar eta zerrendatuak izanik, ez ditudala berdantzen barietateak bereizten. Adituek bakoitzaren ezaugarriak azaltzen dizkidate: buruko marrak, kolore biziak, moko kakotua, tamaina, ohiko eremuak… eta berdin jarraitzen dut.

Sarean dabiltzan argazki guztien gogoeta eta konparazio askoren ondoren, niretzat deigarriena dena identifikatzea lortu dut: deigarria bere fosforito kolore horiagatik eta aurpegian dituen bi marra beltzengatik. Berdantza horiaz ari naiz.

Lehenengo aldian Arraizeko zelaietan agertu zitzaigun, belar artean ezkutatuta, negu txirtetan artean korrika, kamuflajean jolasten.

escribano cerillo
Urrutitik negu txirtekin nahasten naiz, bai, baina urrunetik bakarrik, e?

Bigarren aldiz pixka bat ikusgarriago, hurbilen dagoen hesian pausatutako argazkilariaren arreta erakarriz. Han ikusi ahal izan genituen haren bizkar gorrixka eta aurpegiko tonu biziak. Aurpegirik ilunena duten emeak…

escribano cerillo
guapa ateratzen ez badidazu, ez naiz itzuliko…

Eta animatzen joan zen, hurbiltasun erakustaldi hauek utzi arte.

escribano cerillo
Bat, profilekoa, nire begi txiki beltzari begira egon zaitezen

non argi eta garbi ikusten baita arrek janzten duten patroi beltz eta hori hain bereizgarria.

escribano cerillo
Eta bizkarreko beste bat, nire lerro beltzak hondo horiaren artean ondo begiratzeko.

Gasteiztik gertu dagoen Mendixurrera egindako txango batean, ehunka hesi-berdantzari entzuteko zortea izan genuen. Eta entzun diot sastraka artean jirabiraka ikusten genituelako, baina ezin genien ederrik atera.

Eguerdiko argi biziaren azpian, hosto itzaltsuen artean, guasa pixka batez begiratzen zigun…

escribano soteño
Begira iezadazue ondo: kaputxa iluna, begiko marra oso markatua

Ziur argazkilari hobeak ikusi zituela inguruan…

escribano soteño
Bularra tonu gorrixkekin, kokots beltza
escribano soteño
zati horiak nire sabelean, buztan iluna kanpoko errektriz zuriekin
escribano soteño
Eta nire bizkarrean gaztaina-tonu polit hori, hain udazkena.

Eta hirugarren berdantza nire zalantza handia da. Hasieran, gari-berdantza gisa sailkaturik, aurpegiko markek, lumajeak eta, batez ere, beheko mokoaren tonu arrosak erabateko desorientazioan uzten naute.

berdantza bat da? Gari-berdantza da? Beste berdanta bateko emea da? Norbaitek argituko dit?? Beste edozein txoritxoa da?

escribano triguero
Begiratu ondo bizkarrari.

Haziak jaten ari nintzen, uste dut berdantza hazpegiak dituela, baina ez naiz aditua…

escribano triguero
Nire profil mesedegarriena
escribano triguero
Nire moko arrosaren behealdea
escribano triguero
Eta nire aurpegiko markak. Zer naiz?

Espero dut sorpresa bat emango didazula. ¡Mila esker!

Somormujo lavanco en Mendixur

En las colas sur del embalse Ullibarri-Gamboa, a unos 15 kilómetros de Vitoria, tanto en las épocas de migración (primavera y otoño) como en el verano en época de cría, se puede gozar del increíble espectáculo que ofrecen las aves en el parque ornitológico de Mendixur, como hicimos nosotros a principios de agosto.

garzas en mendixur
Garceta grande vs garza real en Mendixur

Garzas, zampullines, ánades azulones y frisos, patos cuchara…todo tipo de aves anidan o recalan en este remanso de paz entre los que destaca uno de nuestros preferidos…

Como un diminuto monstruo del lago Ness, surge de las tranquilas aguas de la laguna de Mendixur el esbelto cuello de este juvenil de somormujo lavanco…

somormujo lavanco
¿Que me has llamado quéeeeee??? Búscate un espejo, anda!

…un juvenil que aún siendo muy capaz de procurarse la comida, prefiere perseguir a su progenitora a lo largo de todo el embalse…

somormujo lavanco
Sabe pescar, es un artista con el pico, pero lo tengo muy enmadrado.

…haciéndonos reír con sus trucos y travesuras. Primero observa desde lejos cómo se le da la pesca a su maestra…

somormujo lavanco
Ahí está mami, mira qué pedazo de pescaíto rico tiene en el pico…

…la cual se aleja disimulando y engullendo presa tras presa sin prestarle demasiada atención a su vástago…

somormujo lavanco
Me voy un poco más lejos, que el niño me ha salido tragón y no me deja cenar en paz

…después, cuando el jovenzuelo decide que el pescadito en el pico ajeno tiene buena pinta, inicia una frenética carrera entre grititos persiguiendo a su madre…

somormujo lavanco
¡Que voy que voy que vooooyyyyy, ese pececito es pa’ míiiii!!!

…mientras ella decide que es más educativo nadar en dirección contraria…

somormujo lavanco
Es que ya es mayorcito el niño, algún día se tiene que independizar…

…y dejar a su vástago con las ganas.

somormujo lavanco
Buf, tanta carrera pa’ ná…

Parece que la maniobra ha dado resultado: el pequeñuelo acaba de pescar un hermoso ejemplar que se ha tragado sin respirar.

somormujo lavanco
Ahora toca una buena siesta, después de tanto esfuerzo. ¡A dormir!

Atardece en la laguna, las bandadas de aves se dirigen a su lugar de descanso…

anochecer mendixur
anochecer mendixur

… el fin perfecto de un día genial.

Murgil handi Mendixurren

Uribarri Ganboa urtegiko hegoaldeko ilaretan, Gasteiztik 15 bat kilometrora, bai migrazio-garaietan (udaberrian eta udazkenean), bai ugaltze-garaian, hegaztiek Mendixurreko parke ornitologikoan eskaintzen duten ikuskizun harrigarriaz goza daiteke, guk abuztuaren hasieran egin genuen bezala.

garzas en mendixur
Gartzeta handia vs koartza handia Mendixurren

Lertxunak, txinportak, basa-ahate eta ipar-ahateak, ahate mokozabalak… era guztietako hegaztiek egiten dute habia bake-hondar honetan, eta horien artean gure kutunetako bat nabarmentzen da…

Ness aintzirako munstro ñimiño bat bezala, Mendixur aintzirako ur lasaietatik sortzen da gazte honen lepo liraina, murgi haundiko gaztetxo…

somormujo lavanco
Zer deitu didazuuuu??? Bilatu ispilu bat, tira!

… janaria eskuratzeko gai izan arren, urtegi osoan zehar gurasoaren atzetik ibiltzea nahiago duen gazte bat…

somormujo lavanco
Arrantzan badaki, artista bikaina da, baina oso amazulo izanez…

… bere trikimailu eta bihurrikeriekin barre eginaraziz. Lehenik eta behin, urrutitik begiratzen dio bere irakasleari nola ematen zaion arrantza…

somormujo lavanco
Hor dago amatxo, begira zer arrain puska aberatsa duen mokoan…

Eta hori disimulatuz eta harrapakinez harrapakina irentsiz urruntzen da, bere umeari arreta handirik eskaini gabe…

somormujo lavanco
Urrutixeago noa, umea tripaundi bat atera zait eta ez dit bakean afaltzen uzten.

… gero, gaztetxoak erabakitzen duenean arrainak itxura ona duela besteren mokoan, lasterketa frenetiko bat hasten du garrasitxoen artean, amaren atzetik…

somormujo lavanco
Banoala banoalaaaaa, arraintxo hori niretzaaaat!!!

… amak erabakitzen duen bitartean hezitzaileagoa dela kontrako norabidean igeri egitea…

somormujo lavanco
Izan ere, umea adinekoa da, egunen batean independizatu egin behar da…

… eta bere umetxoa gogoz utzi.

somormujo lavanco
Buf, hainbeste lasterketa ezer lortu gabe.

Badirudi azpijokoak emaitza eman duela: ume txikiak ale eder bat arrantzatu berri du, arnasarik hartu gabe irentsi duena.

somormujo lavanco
Orain siesta ona egin behar duzu, hainbeste esfortzu egin ondoren. Lotara!

Ilunabarra aintziran, hegazti-saldoak atsedenlekura doaz…

anochecer mendixur
anochecer mendixur

… egun bikain baten amaiera perfektua.

Salburua

En el mes de octubre, aprovechando la bonanza del tiempo otoñal, el equipo de Txoritxikiak cambió sus pastos habituales por otros más de llanura.

Decidimos acercarnos a los humedales de Salburua, en Vitoria, una de las zonas verdes integradas en un espacio urbano más interesantes. Cerca tenéis el barrio okupado de Errekaleor, por si queréis echar un vistazo a los murales que allí se exhiben.

La sensación de estar transitando por un espacio salvaje a la vez que se siente la cercanía de la ciudad es una experiencia muy estimulante. Extensos caminos de largo recorrido, rodeados de aves, pequeña fauna, algún perrillo aventurero (recordad siempre llevar atados a los perros, es una zona de gran diversidad y les resulta muy incitante…), charcas con diversas anátidas como el ánsar común…es un pequeño paraíso para perderse.

ansar comun
Y para echar la siesta, no veas qué paz se respira por aquí…
ansar comun
En una de nuestras exhibiciones de vuelo, que tanto gustan a los fotógrafos…

Era la primera vez que conseguíamos fotografiar de cerca a todas estas aves y lo disfrutamos a tope.

Nos enamoramos de la cerceta común, la hembra con su joyita particular en el ala…

cerceta comun hembra
Precioso espejuelo verde esmeralda para distinguirme mejor del ánade azulón…

…y el macho con sombra de ojos color verde…

cerceta comun macho
Cada uno se maquilla como quiere, eh!

…Las escondedizas agachadizas…

agachadiza común
Agáchate! y vuélvete a agachar! Que las agachadizas no saben bailar!…. es un canto popular donde quiera que vayas…y no nos pagan derechos de autor.

…y las coloridas avefrías, con su distintivo penacho al viento, todas ellas en la balsa de Arkaute.

avefría
Recién salida de la «pelu», y en cuanto sopla una ráfaga se me va el flequillo p’arriba!

El peculiar rascón tiene la habilidad de mimetizarse entre la vegetación, pero este día conseguimos ver a tres de ellos rebuscando en el barro, juveniles seguramente dada la ausencia de color en el pico…aunque con tanto barro es difícil asegurarlo!

rascon europeo
Para pillar buena presa, hay que sumergir bien la cabeza…
rascón europeo
El barro es bueno para el cutis, dice mi mami…

De fondo musical, la berrea de los ciervos.

Ellos, inquietos, dejándose la voz en cada llamada…

Ellas, relajadas, gozando de los rayos del sol junto a la orilla…

ciervo hembra
¿Relajada? si supieras el dolor de cabeza que tengo…

A la salida del mirador de Las Zumas, escondido bajo un arbolito semihundido en el agua, encontramos este juvenil de martinete. Concentrado en su vigilancia, ignorando a los pocos transeúntes que se percataban de su presencia.

martinete juvenil
Dos horas llevo esperando que pase el pececillo y van a venir los mirones a espantarme la pesca…
Nada que ver, señores, circulen, circulen!!!

Y ya terminando el paseo, entre la sombra de unos arbustos reconocimos al cetia ruiseñor, un pajarillo que normalmente se oye pero no se ve…y que nos concedió el honor de asomarse a saludar.

cetia ruiseñor
Para que os llevéis un buen recuerdo de Salburua y volváis pronto!

Es una visita obligada, la naturaleza salvaje en el centro de la ciudad. Más difíciles de ver son otros animales como zorros, jinetas, comadrejas, tejones, jabalíes…pero estar, están. Que me lo ha dicho un pajarito..

¡Volveremos!

Salburua

Urrian, udazkeneko eguraldiaren oparotasuna aprobetxatuz, Txoritxikiako taldeak bere ohiko larreak ordez lautadakoak aukeratu zuen

Gasteizko Salburuako hezeguneetara hurbiltzea erabaki genuen, hirigune batean integratutako interesgarrienetako berdeguneetara. Gertu duzue Errekaleor auzo okupatua, bertan ikusgai dauden muralei begiratu nahi badiezue ere.

Espazio basati batetik ibiltzearen sentsazioa eta hiriaren hurbiltasuna sentitzearen sentsazioa oso esperientzia bizigarria da. Bide luzeak, hegaztiez inguratuak, fauna txikia, txakurtxo abenturazaleren bat (gogoan izan beti txakurrak lotuta eramatea, aniztasun handiko gunea dela eta oso zirikagarria egiten zaiela…), anatida ezberdinak dituzten putzuak, hala nola antzara arrunta… paradisu txiki bat da galtzeko.

ansar comun
Eta siesta egiteko, ez ikusi nolako bakea dagoen hemen…
ansar comun
Gure hegaldi erakustaldietako batean, argazkilariek hain gustuko duten batean…

Lehen aldia zen hegazti horiei guztiei argazkiak ateratzen genizkiela, eta topera gozatu genuen.

Zertzeta arruntaz maitemindu ginen, emea bere bitxitxo bereziarekin hegalean.

cerceta comun hembra
Ispilutxo berde esmeralda ederra, basa-ahatetik hobeto bereizteko…

… eta begi berdeen itzala duen arra…

cerceta comun macho
Bakoitzak nahi duen bezala makillatzen du bere burua, e!

Ezkutatzen diren istingorrak…

agachadiza común
Ezkutatu eta ezkutatu berriro! Istingorrek ez dakitela dantzan!… herri kantu bat da edonora zoazela ere… eta ez digute egile eskubiderik ordaintzen.

… eta hegabera koloretsuak, haizezko gandor bereizgarriarekin, guztiak Arkautiko putzuan.

avefría
«Pelu» -tik atera berria, eta ufada batek jotzen duenean, flequillo p ‘arriba joaten zait!

Uroilanda handi bereziak landarediaren artean mimetizatzeko gaitasuna du, baina egun honetan haietako hiru lokatzetan miatzen ikustea lortu egin dugu, gazteak izango zirela seguruenik mokoan kolorerik ez dutelako… nahiz eta hainbeste lokatzekin ziurtatzea zaila den!

rascon europeo
Harrapakin ona harrapatzeko, burua ondo murgildu behar da..

rascón europeo
Buztina ona da larruazalarentzat, dio nire amatxok…

Musika-hondokoa, oreinen berrea.

Haiek, urduri, dei bakoitzean ahotsa utziz…

Neskak, erlaxatuta, eguzki izpiez gozatzen itsasertzaren ondoan…

ciervo hembra
Erlaxatuta? Jakingo bazenu nolako buruko mina dudan…

Las Zumas begiratokiaren irteeran, uretan erdi estalitako zuhaitz txiki baten azpian ezkutatuta, amiltxori gazte hau aurkitu dugu, bere zaintzan kontzentraturik, bere presentziaz ohartzen ziren oinezko apurrak alde batera utziz.

martinete juvenil
Bi ordu daramatzat arraintxoa noiz pasatuko zain, eta begiraleak etorriko zaizkit arrantza izutzera…
Ez dago zer ikusirik , jaunak, mugi, mugi!!!

Eta, ibilaldia bukatutakoan, zuhaixka batzuen itzalean, erreka txindor ezagutu genuen, normalean entzuten den baina ikusten ez den txoritxo bat…

cetia ruiseñor
Salburuako oroitzapen on bat eraman dezazuen eta laster itzul zaitezten!

Derrigorrezko bisita da, natura basatia hiriaren erdigunean. Ikusten zailagoak dira beste animalia batzuk, hala nola azeriak, jinetak, erbinudeak, azkonarrak, basurdeak… baina egon, daude. Txoritxo batek esan dit…

Itzuliko gara!

Alerta blanca, abubilla en Arraiz

Mediados de agosto, calorcito estival, las vacas hacen sonar sus cencerros en las cercanías…

Ring ring….ring ring….ring ring….- Ya está otra vez este pesado, me dice que me aleje porque las perras le espantan los pájaros y no puede vivir cinco minutos sin mí.- Ring ring…Descuelgo: susurros:

-No te muevas. No te acerques. No respires. Hay una abubilla preciosa, blanquísima, es lo más bonito que he visto nunca, ahí cerquita, junto a los columpios…

ABUBILLA??? – (El eco ha retumbado entre la ladera de Arraiz, Artigas con sus alborotadoras gaviotas y parte del monte Cobetas. Creo que lo han oído hasta en la cervecera, donde un par de pollos han salido huyendo.)

-Sssssssssst! abubilla, sí, le estoy haciendo un publireportaje, cuando acabe te aviso.

abubilla
Te han oído hasta en cabo Matxitxako, chavala

-¿Donde?: Joé, me voy acercando dando un rodeo, que no la veo….es eso chiquitín que está entre la hierba? Algo amarillo, como gordito…

-Nop, la que yo veo está toda chula subida a las estacas que rodean el arbolillo nuevo…

(-Guau!!! Reguauuuu!!! Ssssssstttt , a callar vosotras dos, así, formales y en silencio…)

Vaaaale, otra siestita al solcito, que rico….
Pos yo estoy vigilando los topos…

Cómo disimulan mis niñas, así me gusta. Por donde íbamos…ah! Abubillas!!! Esa pequeñaja de ahí, entre la hierba?

Pequeñaja dice….acércate y medimos el tamaño de nuestras espadas…

-En la hierba?… No, a ver, tras los columpios, subida en la valla, está muy tranquila, llevo un rato grabando y ni se inmuta…-

Vista al frente, pico erguido, cresta estirada, disfrutando las vistas.

-Luce una cresta en tonos crema, blanco y negro…

Vigilando mis espaldas, he creído distinguir algo por el rabillo del ojo…

…Tiene el pico largo y ganchudo, la espalda como una cebra y el pecho…

Bah, no es nadie, un pobre fotógrafo despistado…

…blanco como rayado con gris…

Ya la veooooooo, pues eso, en la hierba…¿No?

abubilla
A ver, chavala, que no te enteras. ¡Que somos dos!!!

-Ahhhhhhhh! Ahora veo la de la hierba. Sí, son dos!

-Ahhhhhhhh! Ahora veo la de la valla! Es verdad, son dos!

Y justamente entonces, las dos coquetuelas abubillas emprendieron el vuelo dejándonos con la boca abierta y la sonrisa en el alma.

Alerta zuria, argi-oilar Arraizen

Abuztuaren erdialdean, udako berotan, behiek zintzarriak jotzen dituzte inguruetan…

Ring ring…. ring…. ring ring…. – Berriro dago astun hau, aldentzeko esaten dit, txakurtxoek txoriak uxatzen dizkiotelako baina ezin delako ni gabe bost minutuz bizi. Ring ring…telefonoa hartzen dut : Susurlatzen dut:

-Ez mugitu. Ez hurbildu. Ez arnastu. Bada argi-oilar eder bat, zuri-zuria, inoiz ikusi dudan gauzarik politena, hor bertan, haurrentzako jolasgunean ondoan…

ABUBILLA?? – (Oihartzunak burrunba egin du Arraizen hegalaren, Artigasen kaio zalapartatsuen eta Kobetas mendiaren zati baten artean. Uste dut garagardotegian ere entzun dutela, non oilasko pare bat ihesi atera diren).

-Sssssssssssst! argi-oilar, bai, publiportaje bat egiten ari natzaio, amaitzean deitzen dizut.

abubilla
Matxitxakon ere entzun dizute, neskatxo

Non?: Joé, itzulinguru bat eginez hurbiltzen ari naiz, ez dut ikusten… belar artean dagoen txikitxo hori da? Zerbait horia, potolotxoa…

-Ba ez, nik ikusten dudana zuhaitz berria inguratzen duten hesoletara igota dago, dotore guztia…

(Uau!!! Reguauuu!!! Sssssstttt, zuek biok ixo, horrela, formalki eta isilik…)

Vaaaale, beste siestatxo bat eguzkitan, ze goxo…
Satorrak zelatan ari naiz ni, ba…

-Nire neskek nola disimulatzen duten, hori gustatzen zait. Nondik gindoazen… ah! Argi-oilarrak!!! Horko txikitxo hori, belar artean? –

Txikitxoa dio… hurbildu eta gure ezpaten tamaina neurtzen dugu…

-Belarretan?… Ez, ea, zabuaren atzean, hesian gora, oso lasai dagoen, denbora pixka bat daramat grabatzen eta ez da inmutzen… –

Bista aurrerantz, mokoa tente, gandor luzatua, ikuspegiak gozatzen

-Kremazko gandorra erakusten du, zuri-beltza…

Nire bizkarrak zelatatuz, zerbait ikusi uste izan dut begi ertzetik…

… Moko luze eta kakotua du, bizkarra zebra bat bezala eta bularra…

Bah, ez da inor, argazkilari gizajo despistatu bat…

…zuria grisez marraz betea…

Ikusten duuuut, ba, hori, belarretan… ezta?

abubilla
Ea, neskatxo, ez zaitezela enteratu. Bi garela!!!

-Ahhhhhhhh! Orain belarrarena ikusten dut. Bai, bi dira!

Ahhhhhhhh! Orain hesikoa ikusten dut! Egia da, bi dira!

Eta justu orduantxe, bi argi-oilar pinpilik ospa egin ziren gu aho zabalik eta irribarrea ariman utzita.

Al anochecer se escucha al cuco…

Cuando el silencio se echaba sobre los campos, en los pueblos de los abuelos, donde íbamos de veraneo a pasar la mejor época de nuestras vidas, siempre se podía escuchar al sabio de turno, sentado a la puerta de su casa, disfrutando de la fresca y mirando hacia los chopos junto al río:

Al anochecer se puede escuchar al cuco. Si a esa hora no has vuelto a casa, te pilla la noche y la noche está llena de lobos…

cuco comun
Así empezó el cuento de caperucita…

Y los niños temíamos el momento en el que el cuco comenzaba a cantar. Ya no valían los «por favor, mami, cinco minutos más», porque el sonido del cuco nos metía el miedo en el cuerpo, las farolas de escasa luz parecían titilar aún más y la cena reclamaba nuestra atención más inmediata.

cuco comun
Ahora entiendo porqué los niños salen corriendo al verme…

Y en realidad el cuco canta cuando le da la gana. Ayer sin más a mediodía, cerca de mi huerta, entre tomateras y calabacines, mientras el petirrojo marcaba su terreno, sonó de fondo cu-cu…cu-cu…

cuco comun
Hace un día fantástico, el cielo limpio, las nubes lejanas, el rumor del arroyuelo…o es la tormenta que se acerca?

O como el sonido del afilador que se colaba en la distancia cuando se acercaba la lluvia, también el canto del cuco se puede escuchar en la lejanía…

cuco comun
O quizás estoy más cerca de lo que crees…

Son recuerdos de niñez, mezclados con el fulgor de las luciérnagas, esos bichillos de luz que cada día son más escasos…hace demasiado tiempo que no veo ninguna.

cuco comun
En Arraiz todavía se pueden cazar. Ayer sin más me cené unas cuantas…

Esta pareja de cucos fué fotografiada en Arraiz, en una tarde de agosto del ya lejano año 2019, antes de que el mundo se pusiera patas arriba con un diminuto bichito coronado. Pero ya se le oye cercano…a no ser que el petirrojo de mi huerta esté criando a un polluelo de cuco!

cuco comun
Se acerca el anochecer….cu-cu…cu-cu…

Buenas noches!

Ilunabarrean kukua entzuten da…

isiltasunezko mantuak eremuak estaltzen zituenean aitona-amonen herrietan, non uda eta gure bizitzako garairik onena pasatzera joaten baikinen, beti entzuten zitzaion txandakako jakintsuari, bere etxeko atean eserita, freskotasunaz gozatzen eta ibai ondoko makalei begira:

Iluntzean kukua entzun daiteke. Ordu horretan etxera itzuli ez bazara, gauak harrapatzen zaitu eta gaua otsoz beteta dago…

cuco comun
Horrela hasi zen txanogorritxoaren ipuina..

Eta haurrok kukua kantatzen hasten zen unearen beldur ginen. Ez zuten balio «mesedez, amatxo, bost minutu gehiago» haiek, kukuaren soinuak beldurra sartzen baitzigun gorputzean, argi gutxiko farolak are distiratxu gutxiago izatea ziruditen, eta afariak gure berehalako arreta eskatzen zuen.

cuco comun
Orain ulertzen dut zergatik ihes egiten diren haurrak korrika ni ikustean…

Eta benetan kukuak nahi duenean kantatzen du. Atzo eguerdian, besterik gabe, nire baratzetik hurbil, tomate eta kalabazinen artean, txatxangorriako kantuak bere eremua markatzen zuen bitartean, hondoko soinua atera zen, ku-cu… cu-cu…

cuco comun
Egun zoragarria da, zerua garbi, urrutiko hodeiak, errekastoaren zurrumurrua… ala ekaitza dator?

Edo euria hurbiltzen zenean urrunean sartzen zen zorrotzailearen soinua bezala, kukuaren kantua ere entzun daiteke urrunean…

cuco comun
Edo agian zuk uste baino gertuago nago…

Haurtzaroko oroitzapenak dira, ipurtargien distirarekin nahasiak, egunetik egunera urriagoak diren argi-bitxillo horiek… aspaldi honetan ez dut bat ere ikusten.

cuco comun
Arraizen oraindik ehiza daitezke. Atzo, besterik gabe, batzuk afaldu nituen…

Kuku bikote horri argazkia atera zen Arraizen, 2019ko abuztuko arratsalde batean,zomorro txiki koroatuak mundua hankaz gora jarri aurretik, Baina oso hurbil entzuten da gaur… non eta nire baratzeko petrikiloa kuku-txita bat hazten ari den!
Ilunabarra dator…. cu-cu… cu-cu…

cuco comun
Ilunabarra dator…. cu-cu… cu-cu…

Gabon!