Ez, benetakoetatik, denok ezagutzen ditugun usoetatik, hurrenez hurreneko nahaste eta misturek sortutako kolore desberdinetako horiek, zuririk garbienetik hasi eta tonu bitxienen nahaspilaraino doazenak.
Nitaz diote, Puri, abolengo zaharkituaren ondorengoa naizela, zorte ona izan zuela aitonak plebeia bat ezagutzeko…
Gure hiriko maizter gehienak uso hezigaitz ondorengoak dira, nahastuta eta birnahastuta kolorea galdu arte…
Begira niri eta nire lehengusina Puriri, ahateen parkekoari. Bularreko irisazioan berdinak, burua… baina hegoetara iristean, nireak grisak dira lerro ilun garbi batekin, eta bereak… manilako mantoi bat gainetik bota izan balitz bezala! Kakorratzaren kalatua eta guzti ditu.
Eta gutxi geratzen dira kolore garbi eta bereiziak dituztenak. Ohikoena da hainbat askotarikoak…
Jaspeadak, zatika, mantilarekin, kofiarekin, mantu grisarekin, zuriarekin, irisatuarekin, pintekin, ilargiekin… hau da, ez gara nabarmendu ere egiten Apirileko Azokan…
…izatea. Nahiz eta noizean behin harritu egiten gaituzten, zehatz gehiago uso zuria besteak beste.
Nire amonak zioen bere tatatak…… tarabuelak olibondo adar bat eraman zuela euri zaparrada batzuen ondoren… seguru Bilbokoa zela…
uso Batzuek ezdakit batek dute begiradan ,inposatzen duela… zerbaitek ikusi beharko du haien begien kolorea.
Abisatzen dizut: mania pixka bat zuen kontra hartzen hasia naiz, idazletxoZer kolorerekin begiratzen den, horren araberakoa da dena…Eta betileen erorketarena. Nik ez dizut beldurrik ematen,ez?
Beste uso bat, pagausoa, egoiliarra eta emigratzailea da, hau da, urtean zehar uso gutxi ikusten dugu, eta gero apirila eta iraila iristen dira eta txiribitak bezala loratzen dira euria egin ondoren…
Hegaka saldo ikusiko gaituzu, zure baso edo zelairik hurbilenean. Helduok bakarrik daramagun lepoko orban zuriak bereizten nau.Hiriko usoa baino pixka bat handiagoa naiz, baina urrutitik bakarrik ikusiko nauzunez, ziur ez duzula nabaritzen… Hori bai, ederrena naiz, zalantzarik gabe.
Eta, amaitzeko, usapal aurkezten dizuet: erraz nahasten da bere lankideen artean usoak, baina desberdina da: ohikoa da gure hirian usapal turkiarra ikustea, finagoa, lirainagoa, tonu monokromokoa eta marratxo beltza lepoan. Casilda Iturrizar andrearen parkean ohikoa da, ahateen betiko parkean, eta gero eta gehiago hirian zehar.
Bai, txolarreei lehia egiten ari naiz: ogi zati bat ikusi eta hondarrera jaurtitzen naiz…Hemen nire harkaitzean, ahate, beltxarga eta indioilarren artean, Bilbo erdialdean.
Europako usapalaren argazki on bat erakutsi nahi nizuke, ekialdeko lehengusina baino koloretsuagoa, baina oraindik ez dugu zorterik izan ikusteko eta ederra ateratzeko. Espero dezagun iraila aldera gure Arraiz maitean agertzea. Ordura arte… Bakea!
Aldarri eginez, erreklamatuz, jazarriz, janaria eskatuz, beste pandemia bat baletor bezala, mundua amaituko dela dirudi, hain modu zorrotzean. Udaberri honetan jaiotako txitak dira, batzuk ia gurasoak baino handiagoak, beste batzuk itxura ezberdinekoak, engainura daramatenak, beste hegazti mota batzuk balira bezala…
Ez duzu niregatik esango, argi dago nire amaren semea naizela… Begi handiak, moko luzea, bizkarra eta sabela moteatuta, lurrezko kolore … zozoa!!!Lumazko bolatxoa, moko motzagoa, sabelatxo jaspeatua eta albondiga itxura, ni birigarrozko txita naiz.
Baietz, badakigula, begi despistatuaz ikusita bi espezie oso antzekoak direla, horregatik gauza pare bat argitzen saiatzen gara:
Begi hutsez denok ezagutzen dugu zozo arra, gau iluneko koloreaz eta moko laranja alaikoz ale hau.
Ba ez dakit zer nahi duzun nik esatea, gaur goizean jaiki naiz lumarik ilunenekin, eguzkitan jarri naiz eta…Orain bai, beltza kanpotik, laranja mokoa eta zaintzaile begia, begietako eraztun laranja ondo markatuarekin.
Baina zozo emeari begiratzen diogunean, zalantzak sortzen zaizkigu…
Begira, erraza da, marroia naiz… zehaztugabe, mokoa… marroiaren eta laranjaren artean, bizkarraldea pixka bat moteatua, argi-iluna… zure auzoko zelaietan mokoka dabilen txori marroi ertain hori naiz.
..antzeko tamaina eta kolore duen beste txori bat datorkigulako burura: birigarroa. Normalean bizkarretik ikusten dugu, eta horrek nahasmena sortzen digu.
Begira, erraza da, marroia naiz… zehaztugabe, mokoa… marroiaren eta laranjaren artean, bizkarraldea pixka bat moteatua, argi-iluna… zure auzoko zelaietan mokoka dabilen txori marroi ertain hori naiz. Baaaina, tripa argi daukat, orbana ilunekin!!!! Nire mokoa txikiagoa da, baina elkarrekin ikusten ez bagaituzu, zaila da estimatzea.
Eta hemen aurrez aurre ikusten dugu, ezberdintasunak argitzen dizkiguna:
Nire bularra argia da orban marroiekin, ez zozoko emea bezala, marroia baita. Erabat. Alde guztietatik. Tripa ere bai, ea argi uzten dugun behingoz…
Zelaiak birigarroz eta zozoz beteta daude, eta txitoak bakarrik jaten ikasten ari dira. Une ezin hobea da horiek bereizten jolasteko; izan ere, birigarroa hegazti migratzailea da eta irailean hegaldia altxatuko du, eta ale gutxiago geratuko dira konparatzeko. Argazkitxo hauek erreferentzia gisa erabil ditzakezue:
Txito-zozo
Lur koloreko marroia, hosto lehorren artean ezkutatzeko
Txito-zozoren amatxo
Harrak zulotxoetatik ateratzen aditua
Txito-birigarroa
Ni hemen geldi geratzen naiz eta gurasoek janaria ahora ekartzen didate, jiji.
Txito-birigarroaren amatxo
Nire haurrak ez dakiena da harrapatzen ditudan hiru zomorrotxoetatik nik bi jaten ditudala, indarberritu egin behar dugula.
Eta, bide batez, gozatu, halaber, gure zelaietan bizi diren karnaba, txirriskil, txonda, txorrotxio, eulitxori eta beste hainbeste txoritxorekin!
Gure txoritarako irteeretan ikusnahi bat baino gehiago aurkitzen ditugu: argazki-kamera batekin ikusten gaituztelako hurbiltzen zaizkigun pertsonak eta inguruan zer dagoen interesgarria jakin nahi dutenak, helburuaren aurrean salto egiten duten haur jostalariak, berriketa gogoa duten adineko emakumeak… laburbilduz, entretenitzeko eta gozatzeko gogoa duten jendea. Eta ez ditzagun ahantz gure abentura-lagun maitagarrian hainbat interes ezberdinak dituzten txakurtxoen jabeak.
Nire zen aireak erakarriko ditu…
Denei kontatzen diegu istorio eta proposamen bera: begiratu zure ingurura. Hain gaude ohituta bizitza presaka bizitzera, non ahaztu egiten baitzaigu benetan gizaki egiten gaituenaz gozatzea: Lur planetan bizi diren espezieetako batekoak gara, gure ekosistemaren parte diren izaki bizidunek partekatzen duten planeta.
Sugandilarik xumeenetik……piraten tximelatari…… eta zaharrenek gogoratuko dute inguruko urmaelak igeltsuz beteta zeudela…
Naturaren edertasuna zure ondoan dago, lasai begiratu nahi baduzu.
Nondik uste duzu ateratzen dela hainbeste gustatzen zaizun ezti aberats hori?
Eta, lagin horretarako, botoi bat: Eskurtze parkea, Irala auzoan. Bertan, haurrak zuhaitzetara igotzen dira, gurasoek neska-mutilen zirenean askatasuna gogoratzen duten bitartean.
Eta ni arduratuko naiz minik har ez dezaten.
Aitona-amonek hurbiltzen zaizkien zozoak izutuz paseatzen dute, nerabeek txontekin ogitartekoa partekatzen dute eta kanidoek gehien gustatzen zaiena egiten dute: jolastea.
Ez duzue ideiarik ere, egun osoa ezkutuan: umeak, txakurrak, zozo hori gaizki begiratzen ari bazait…
Zuhaitzen adaburuen artean kirrinkak entzuten dira: hala dirudite behintzat, talde oso bat txutxumutxuka balego bezala… eta ez. Zure arreta eskatzen duen txirriskil arrunt txiki bat besterik ez da…
Kantu bitxi samarra daukat: bisagra herdoildua bezalako kirrinka.Kanariarraren ahaidea naiz, baina bera melodikoagoa da bere txioetan.
Txonta koloretsuak, garai honetan bularra grina gorriz tindatzen dutenak, gizakiengana hurbiltzen dira txolarreak imitatuz, pipak jaten gazte asko dagoela jakinik…
Hemen eguzkitan eserita txurumbelek korrika egiten duten bitartean…Eta hemen habia zaintzen, zuhaizka horren azpian dagoela…
Zozo bikote hau zizare mamitsuenak hartzeko lehiatzen diren bitartean…
Ez zaitez horrela jarri, laztana, oraintxe noa beste baten bila…
… birigarroak inguruko adar batetik begiratzen die…
Espero dut borrokan zizare lodi horrek ihes egitea eta nik harrapatzea…
… txinbo kapirotatu ar honek, bere txapel beltzarekin, adar altuenen egoera kontrolatzen du…
Parke osoko ikuspegirik onenak… Ui! Ume hori uretara sartuko da… badator aitite bera erreskatatzera, ondo egina!
Eta beti presente dagoen txolarreak legearen agente lanak egiten ditu.
Egun osoa bakea jartzen txoritxo zoro artean…
Baina freskatzeko eta indarberritzeko orduan, denak leku berera joaten dira: nolabaiteko gitarra itxura ematen dioten zuhaixkaz inguratutako ur-jauzi txikia.
Egia esan, ezkutatzen ari naiz, chisssst, ez dadila jakin…
Xirulari karnaba hauek.
ibaiak kantatzen dueneaaaaan, ura eramaten duuuu, eta fresko-fresko dagoooo, ubidearenaaaa,lailolailolaaaaa
Birigarroa askariaren ostean
Zizare-peazoa hartu berri dut…uf, zelako betekada…
Txinbo kaskabeltz emea
Nire mutilak zelatatzen duen bitartean, ni polit polita jartzen naiz.
Kolorez betetako hegal-hedapen batekin oparitzen digun txonta
Pilotua kontrol-dorrera, aireratzen…… motorrak erauzten…… hegalak posizioan. Hurrengo lurreratzea, haritz lodia autobidearen ondoan.
Ustekabean harrapatu gintuen eulitxori beltz txiki hau
Nire eztei-koloreek salatzen naute… beste batean oharkabean pasatuko nintzatekeen.
Eta, jakina, ordena mantentzeaz arduratzen dena. Ondo merezitako atsedena igerilekuan!
falta zitzaidana, igerilekuko sorosle gisa aritzea nire tarte libreetan…
Bai, hemen, Eskurtze parkean, jendez inguratuta, zarataren erdian, errepidearen ondoan… Bilbo erdialdean. Gurekin doazen hegaztiak sinetsarazten digutena baino askoz indartsuagoak eta bizidunagoak dira. Hainbesteraino, non, berriro konfinatuko bagintuzte, hiriaren jabe bihurtuko bailirateke. denborarenpoderioz …
Bilbo ibar batean dago kokatua, mendiz inguratuta, eta Rekaldeberri auzoa gure Arraiz mendi maitearen magalean ezkutatzen da.
Zuhaitza txikiak hesiz babestuta, indartsu haz daitezen…Udaberrian jaiotako moxaltxo berriak…Munduko mundu behirik azkarrenak…Katagorriak, eskalatzaile eta piñoijale direnak
Eta harrapari asko, hala nola miru beltz eta miru gorriak, sai arreak, sai zuriak eta belatz gorri xarmantak.
Bere pose bereizgarrian harrapakinen bila «erortzeko»Eta haize-boladen aurrean geldirik egoteko gaitasuna
Eta hauetaz dihardu gaurko postak: Errekalden bertan bizi diren batzuez, inguruko baratzeetan janari ugari aurkitzen dutela aprobetxatuz: sagutxoak, intsektuak, txoritxoak, zizareak…
Altube kaleko bihurguneetan, harrizko ataria, seigarren solairua.
Non mendiko mozketak amilotz urdinei, kazkabeltz handiei, txio-arruntei, buztangorri ilunei… ematen die aterpea, harrapari txiki hori zeruan agertzen denean ezkutatzen baitira.
Ez dut ikusten zergatik gaituzten hain beldur neska on aurpegi honekin…
Urteak daramatzate inguru honetan bizitzen, egoiliarren eta ibiltarien gozamenerako…
Egia esan, ni naiz auzoa zaintzen duena…Eta nik auzoko emakumeei, leihoan pastel bat uzten badute ere.
… eta haren presentzia dokumentatzen dugun gu bezalako begiluzeengandik, hegaz nabarmenduz arra, buru grisekoa, isats argia luma beltzen puntekin, eta tonu okrea igota bularrean …
Nire etxeko sarrera babesten…
… eta emea , bere buztanak lerro markatuagoak erakusten dituena eta lurrezko tonu duela , gorputza askoz ere moteatuta…
Rondita ikuskatzailea egiten…
Egun hauetan jarduera bizia egin dute, beren asmoak argi uzten zituzten dei eta deiekin…
Udaberriko gauzak…ze poztu egiten gaituzte…
…batzuei akituta uzten daudela diruditenak…
Siesta egingo dut indarberritzeko…
…eta beste batzuei ez hainbeste.
Festa, festa, festa, festa! Da nahi dudana!
Hurrengo belaunaldia ezagutzeko zortea izatea espero dugu.
Espe baratzeko neskari eta BULLY klaneko matriarkari eskainia.
Txolarre baten tamainako txoritxo hori gure lurretan agertzen da martxotik maiatzera, eta gurekin egoten da hurrengo migraziora arte, irailetik urrira arte, orduan erabakitzen baitute lagunekin alde egin edo negua hemen eman.
Apirilaren erdialdean gaude, eremua baloratzera etorri gara. A ze ikuspegiak ditugun hemendik, itsasoraino ikusten da!!!
Negua igarotzea Afrikako eremuetan nahiago dute, beroa asko gustatzen zaiela dirudi, baina ugalketa-garairako eremu ez hain sutsuak aukeratzen dituzte, Arraizeko zelai berdeak, esaterako.
begiratzen ari naiz lur-zati on baten bila txaleta muntatzeko…
Pare bat urte ziren elkar ikusten ez zutela, eta harritu egin gintuen bikote honek. Emeak neurritsuagoak dira eztei-jantzietan, eta begiaren marrak bereizten ditu batez ere…
Badirudi ez dagoela inor hemen, ez dago bizilagun gogaikarririk. Txatxangorri bat haritz horretan eta bi buztangorri ilun sasien gainean…
… argi eta garbi iristen dela aurikularreraino arren kasuan, antifaz bat bezala. Bikotea bilatzeko garaian gaudenez, beren galarik onenak janzten dituzte: tonu okre biziko bularra, bizkar arre-grisaxka, eguzkitako betaurrekoak…
Baina zer diozu, niri jantzia aukeratzen didana neskalaguna da…
… konkistarako prest.
Hemen nire motots gris txikia antzematen da.Hemen nire gamuza urdinezko zapatakNire profilik onena, only for your eyes…
Ipurzuri arrunta monogamoa da, eta horrek esan nahi du bikote bera dutela bizitza osoan. Beno, ez denak, beti dago salbuespenen bat.
Eta ni harroputzena aukeratzera joan nintzen…
Zulotxoak bilatzen dituzte harri artean, eta habia bat egiten dute goroldioz eta hostoz…
Horretan ari naiz, nire mutilak txorizaleak distraitzen dituen bitartean…
… mendi gaineko hondakinen ondoan bi hauek egiten ari zirela ziruditen bezala…
Eh!!! EZ begiratu!!! Hau nire gune sekretua da!!!
…baina ez genuen jakin lortu ote zuten.
Ba beste egun batean etorri eta kontatuko dizut. Beste batera arte!
Biak dira Carduelis izenez ezagunagoa den jilgueril espeziekoak. Alaiak, zoriontsuak, urduriak, dibertigarriak, barregarriak, kantu txinpartatsua, koloreagatik argi eta garbi bereizten direnak.
Bertako jilgueroaren kasuan,karnaba, ofizialki Carduelis Carduelis deitua, kardutik-kardura ibiltzeko duen zaletasunagatik, bere haziez elikatuz,
Karduak gustatzen zaizkit/kardurantz joaten naiz/klikatzen ez didala ikusten duzu/karduaren gainean nago
argi eta garbi nabarmentzen da bere aurpegi gorrixka, bere inguruan halo zurixka eta banda iluna dituela. Bizkarra arrea, hegoak puntilla urreztatuarekin eta orban zuriak beltzaren gainean muturretan. Deigarria, ezta?
Psch, batek badu bere xarma… Batmanen Jokerrak bezala…
Txikiak izan ezik, askoz disimulatuagoak baitira.
Oihaneko legea da: kamuflatuta izan edo jan egiten zaituzte…
Hala ere, Luganoa-Tarin(Carduelis Spinus) berde-horixka da, ukitu beltzekin, eta askoz ere oharkabean pasatzen da.
Gezurra dirudi Carduelisen lehengusua izatea…
Ez zaigu hainbeste kolore gustatzen, horrela gutxiago ehizatzen gaituzte. Ez nire lehengusua bezala, kaioletan sartzeko eramaten baitute…
Izan ere, txirriskil-arruntarekin nahasten da.
Hemen Txirriskila argazkitxo bat, konpara dezazuen.
Karnaba arruntak zelaiak eta arboladiak atsegin dituen bezala, Luganori gehiago gustatzen zaizkiona errekastoetatik gertu dauden eremuak dira, non bainu lasai batez gozatzeko eguzkiaren izpien azpian…
Eh! Bainatzen ari naizela, pribatutasun pixka bat!!!
(Nahiz eta karnaba arruntak ere bainu on bat izaten duen noizean behin…)
Ea ulertzen dudan… Guarro deitzen didazu???
Eta Retuertoko errekatxo honetan talde txiki bat aurkitzeko zortea izan genuen…
Hirura, denok uretara, ados?
… luganoak beraien buruak apaintzen. Eta bertakoek eguerdiko bermutxoaz gozatzen zuten bitartean…
Ados, jakinaren gainean nago. Post hau nire lehengusuena da, «desteñatuak…». Banoa nire koloreekin beste norabait…
Zolloko urtegi txikia ia ondoko biztanleek bakarrik ezagutzen dute, ez baitu ez merenderorik ez bainurako ur egokirik. Zingira txiki bat da kokagune eder batean.
Eguzkiarekin
Bertara iristeko itxaropenak handiak ziren: beti lotzen ditugu ur-guneak txorien jarduera handiarekin… Eta ezer ez. Ez horregatik. Ibaiek bizitza handia dakarte, bai, baina zingirak… badirudi ez direla lumadunen gustukoak.
Eguzkirik gabe
2020ko abuztuan izan ginen, konfinamendu sakon baten ondoren eta mugikortasun baldintza oso mugatuen ondoren… Eta sorpresa handia hartu genuen: eraikuntzaren albo batean haitz-enara-txita batzuk zalapartari txioka ari ziren …
Ama baino handiagoak gara, baina oraindik ez dugu bakarrik jaten…
… amari eskatuz dagokion eltxo-anoa lortzeko.
Eltxo fresko ehizatu berria, nori tokatzen zaio?
Eszena film zahar batean bezala errepikatzen zen: amak (bi helduek txitak elikatzen dituzten arren, kasu honetan bakarra ikusi genuen eta emea zelaerabaki genuen, ale, hargatik) intsektu mota guztiak zekartzan eta ahoan sartzen ziskien…
Nire txanda daaaa!
… txita bakoitzetik, txandaka…
Mmmm, ze goxoa, amatxo…
… ia etsipenezko saiakera batean…
Ekarri hona, zomorrotxu hori potoloa da eta nik nahi dut!
… hainbeste berrido isilaraztekoa, arrakasta eskasarekin.
Entzun duzu esaera hau: «Negar egiten ez duenak ez du titia hartzen»? Ba hori…
Haitz-enarek etengabe elikatzen dituzte txitak, baina onartu beharra dago hauek hazita zeudela.
Bat zuretzat…
…eta, hala ere, ez zirudien prest zeudenik beren kabuz janaria lortzeko.
Besarkada birtual maitagarri bat bidaltzen diogu hain langilea den ama txiki honi.
Eta zomorro lodiena nire ume premiatsuenarentzat. Ufff, ez esan gero ama ona ez naizenik.
Bizitzak aurrera jarraitzen du: litekeena da aurten gazte haiek ahalegin bera egitea beren seme-alabak elikatzeko.
Munduko amatxorik onena dugu. Ale, bada garaia zuek alde egiteko, bestela ez digu postreik emango…
Zolloko urtegira itzuli beharko dugu datorren abuztuan.
Martxoaren erdialdea. Yuppi! Herritik irteteko baimena. Txangoan irteten gara maskarak, gel hidroalkoholikoak, ogitartekoak, ura, uretako arropa, berokiak, aterkiak… jantzita. Eguraldiak euria, itsaskiak eta ekaitzak iragartzen ditu kostaldean zehar…
Esaten dizut, my dear, egun eguskitxoa honekin turistaz betetzen zaigula hau…
Eta hodeitzarren artean eguzkia ateratzen da.
Marra txiki liluragarri bat, gure begiradak pinu baten gainera zuzentzen dituena. Pinu hori bi zuhaitz mehea errakorren artean dago, bi etxeren artean, eta errepideari itsatsita dago, non hondartzara joateko asmoa duten kotxe guztiek karabana handi bat osatzen duten.
Zuk kasurik ez, my darling, ez digute oraindik ikusi. Begira, jarri adaxka hau hemen, maitasun beautiful osoko habia txiki bat geratzen ari zaigularik.
Gazteak dirudite, eskarmenturik gabekoak, leku hurbilegia eta ahulegia aukeratu dute. Edo ez, zer dakit nik habiak eraikitzeaz? Ba hori.
Uste dut hau umeen gela izango dela. Zer iruditzen zaizu koltxoi mullidito bat jartzen badiegu, baby?
Apaindu egiten dira, pixka bat lan egin, berriro apaindu, adaxka pare bat jarri… eta geldi geratzen dira martxoko lehen bero horietaz gozatzen.
Darling, atseden hartuko dugu? Badirudi gizakien auto-ilarak egonkortu egiten direla… mahaiak eta aulkiak ateratzen ari dira, askaldegi bat osatuko dute hemen…
Auto-karabana gelditu egiten da. Familiak ibilgailuak utzi eta hankak luzatzen dituzte, eta haurrak gora begira daude…
Disimulatu, my love, ez begiratu, makurtu burua, ez egin kontaktu bisualik…
Minutu batzuetan, zikoina bikotea da protagonista nagusia. Aprobetxatu egiten dute eder jartzeko eta beren krotoreo bereizgarria publiko zoragarriaren aurrean askatzeko…
Nire garrasi hipourakanatua botako dut ea horrela ikaratzen ditudan…
Eta hondartzarako bidea berriz hasten da, bakoitza bere zereginera itzuliz. Gizakiak beren jaiegunaz gozatzera eta haiek beren maitasun-habia ehuntzera.
Konturatzen zara, my darling, gizakiak zein arraroak diren? Kaiola gurpildunetan sartuta bizi dira… Egia da, my dear, badirudi ez dakitela kerik gabe bizitzen… eta, bide batez, datorren urtean nik aukeratuko dut habia jartzeko lekua. Nori bururatzen zaio pinu bat aukeratzea errepide ondoan?
Une horretan eguzkiak berriro hodeien atzean ezkutatzea erabakitzen du, argazki-saioarekin amaituz. Ogitartekoak eta lasaitasunaz gozatzeko tartetxoa ditugu zain euriteak itzuli aurretik.
Plazera izan da. Amiamoko umetxoak ezagutzera itzuliko gara…
Edo kaio polarra ere esaten zaio, horregatik datorrela hain leku hotzetik, harritzeko, hain eder eta zurixkatik . Hau lehen neguko ale bat da (hori uste dut, baten bat ikusten dudan lehen aldia delako……)
Nahiko lukete nire hemengo lehengusinek nirea bezain jantzi polarra dotore izan.
Otsailaren hasieran ikusi genuen, eta bertako adituek esan ziguten egun batzuk zeramatzala han. Ezertan ere ez, txori-zale guztiak geunden zelatan.
Bilboko lehengusinek egun batzuk pasatzera gonbidatu nindutenean, ez zidaten paparazziena kontatu…
Artikoko kaioa da eta, kontatzen didatenez, Groenlandiatik etor daiteke. Hegazti horietako gutxi batzuek, oro har heldugabeak, migratzen dute negua Islandian, Norvegian edo Eskozian igarotzeko. Eta batzuetan Guggenheim eta Bilboko lehengusinak bisitatzea erabakitzen dute.
Fama handia Bilboko pintxoena eta taberna itxi guztiekin egiten dut topo… Penagarria pandemia… Hementxe nauzue topatzen dudana mokoka…
Bertako kaioen antzeko tamaina du, egiazta daitekeenez…
Bai, hau da nire lehengusina, hona etorri izanaren erruduna. Egia esan, eskerrak eman behar dizkizuet inguru honetan duzuen eguzki atsegiñatik, ni jaio nintzen lekuan hotz handia egiten baitu…
… baina zurbilago. Kaio zurien berezko ezaugarri bat du: luma primario zuriak dituen kaio heldu bakarra da, kaio handien artean. Kaio handi hiperbóreo kontuan hartuta, noski.
Baina zer esan didazuna!!! Kaio hiperboreo handiagoa da, eta bere mokoa ere bai. Zein fina eta delikatua naizen, eta… handikote horrekin alderatzen nauzula…
Tenperaturak gora egin bezain laster, jatorrizko lekura itzuliko da, eremu artikoan. Bi kaio polar mota daude, groenlandiarrak, neska hori bezalakoa, gure kostaldean noizbehinka agertzen direna…
Hemen kaio-kultura apur bat duzue: Groenlandiako barietateari larus glaucoides deitzen zaio eta kanadarrak are izen politagoa du, larus kumlieni.
…eta kanadiarra, britainiar uharteak bisitatzera iristen dena, baina ez da hegoalderago jaisten.
Edertasun zuri honen bisita ederra. Agian datorren urtean berriro etortzera animatuko da, helduaren lumajerekin.
Agian animatuko naiz, bai… Txoritxikiak erakusten dizu, Txoritxikiak entretenitu egiten dizu, eta ni pozik joaten naiz… Datorren negura arte!
Norbaiti kaioei buruz galdetzen diozunean, beti kaio bera seinalatzen diote, gure teilatuetan dabiltzen kaio, bekozkoa zimurturik, begirada haragijalea eta orban gorria moko horian… bere hanken koloreagatik ezagutzen dugu, kaio hankahoria.
Kontuz hortik esaten duzunarekin, badakit non bizi zaren…
Eta ez dugu gogoan gure kostalde eta soroetan ohikoa den kaio mokogorri, fin eta dotorea, negu-garaian jantzi elur-zuria janzten dituena, mokodun eta hanka gorridun, azken horren puntatxo beltzarana izan ezik.
Dantzaldiko erregina, gaziena, pizpireta, bere kongenereak baino txikiago eta finagoa…
Lehen hilabeteetan, lur tonuekin kamuflatzen da, mokotik buztanera, eta lumajea aldatzen joango da, bigarren urtean behin betiko lumajera iritsi arte.
Uztaila bukaeran gaude, bi edo hiru hilabete ditut eta neskato baten aurpegia daukat…Urrian gaude eta tonua leundu zait, baina oraindik harea kolorea dut lumetan.Ni zaharragoa naiz! Urte bat dut, gorputza grisa eta zuria, nahiz eta nire txanoa grisez zikinduta egon, epe laburrean nocilla kolorez izango da eta neskalaguna bila dezaket…
Helduek txokolate koloreko kaputxoi bat erakusten dute udaberrian, ugaltzeko garaian, eta horren ondoren luma marroiak galtzen dituzte…
Uztailean, txokolatezko txanoarekin, bibote zuria jan berri dudan merengearena da…
…udan zehar, kolore zuri gris uniformea berreskuratuz, kolore honetako orban txiki bat aurikularraren parean utzi arte…
Eraztun bat jarri didate hankan, jakiteko noraino bidaiatzen dudan, nondik mugitzen naizen eta ea Bilboko jaietara joaten naizen.Ea aurten jaiak ditugun, iaz zomorro koroatu txar batek xaxatu zizkidan… eta bestela, ba hondartzatxoan egun osoan, ez da batere gaizki egoten…
…negu osoan lagunduko diela.
Ba uda bikaina dugu motorrik gabeko hegaldia egiteko…
Uste dut erakargarrienak direla urteko sasoi honetan , lumaje zuri eta grisarekin eta hanka eta moko gorriekin.
LAS GAVIOTAS DANTZA ESKOLAK babestutako iragarkia, eskolak ematen ditugu Bilboko itsasadarrean zehar, Peñatik San Antonera…Zatoz gurekin gozatzera, jolastuz ikasiko duzu. Ikasturte amaieran hanka eraztun bat doan lortuko duzu. ANIMA ZAITEZ!
Eta zoragarria da edozein barandatan lerroak osatzen ikustea, ibiltariak eta ogitartekoak zelatatzen, beti prest kaleak garbitzen laguntzeko.
Ea… ea… ogiaren buztana, nor da azkena?
Migraziorako joera duen espeziea dela kontatu digute, baina badirudi neguak Bilbon eta inguruetan igarotzen ohitu direla.
Ez nago gaizki hemen… ahate eta hankahorien, buztanikareen, ubarroien eta kulixken artean. Hori bai, lertxunekin ez naiz sartzen…
Argi dago gure hirian eguraldiak hobera egiten duela. Bestela, esan iezaiozue negu honetan bisitatu gaituen kaio polarra honi.
Groenlandiatik egiten den bidaia luzea da, eta beste urte batzuetan atseden hartzen naiz Ingalaterrako kostaldean, baina aurten Brexit delako hemen egun batzuk igarotzea erabaki dut.
